Technische arbeidsmarkt groeit; het onderwijs houdt het niet bij

Het aantal personen met een technisch beroep stijgt, maar het lost het tekort aan technici niet op. Dit blijkt uit de jaarlijkse update van de Monitor Techniekpact die vandaag is gepubliceerd. Ook stromen, mede als gevolg van de leerlingenkrimp, minder leerlingen het bètatechnische onderwijs in. Met uitzondering van vmbo basis, kader en gemengde leerweg en het vwo, daalt het aantal overal. Qua aandeel zijn er wel positieve ontwikkelingen. Zo kent het aandeel bèta leerlingen vwo en wo een kleine stijging. En is voor het eerst het aandeel meiden dat op de havo voor een N-profiel kiest gelijk aan dat van jongens.

“Het aanbod kan de vraag niet bijhouden”, aldus Thea Koster, voorzitter van het Techniekpact. “De uitdagingen van de sector stapelen zich op. Naast dat wij alle zeilen moeten bijzetten om, ondanks de leerlingendaling, toch voldoende instroom te realiseren, zal ook de arbeidsbesparende innovatie een tandje hoger en sneller moeten”.

De Monitor Techniekpact geeft een feitelijk beeld van de ontwikkelingen in het onderwijs en de arbeidsmarkt op het gebied van techniek. Dit jaar is er extra aandacht besteed aan de verschillen in studiekeuzes tussen mannen en vrouwen, in het kader van het Actieplan Groene en Digitale Banen. De volgende trends zijn zichtbaar:

Het percentage leerlingen dat in 2022/2023 koos voor een N-profiel op de havo stabiliseert dit jaar op 36% na een daling sinds 2017/18. Op het vwo steeg het percentage met 2 procentpunt tot 59%. Vmbo kaderberoepsgerichte leerweg (kb) en de gemengde leerweg (gl) kennen een lichte stijging in de keuze voor een technische richting van respectievelijk; 22% naar 23% en 11% naar 12%. Bij vmbo basisberoepsgerichte (bb) leerweg blijft het percentage dit jaar stabiel op 24%.
Het aantal leerlingen in het derde jaar met een technisch profiel op vmbo bb/kb/gl is het afgelopen jaar toegenomen van 11.440 tot 12.550. Ook het vwo kent een zeer lichte stijging qua leerlingenaantallen met keuze voor een N-profiel. Voor de andere onderwijsniveaus zijn de aantallen dalende. Op het mbo is bijvoorbeeld de instroom in de technische opleidingen het afgelopen jaar gedaald van 38.374 naar 38.000.
In het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) is de instroom al een aantal jaren stabiel op 28%, in het hoger beroepsonderwijs (hbo) stabiliseert het aandeel studenten dat kiest voor een techniekopleiding op 23%. Op de universiteiten steeg het aandeel licht tot 35%.
Het aandeel meiden dat op de havo voor een N-profiel kiest is dit jaar voor het eerst gelijk (36%) aan dat van de jongens. Tien jaar geleden was dit verschil 11 procentpunt Beide aandelen zijn wel hoger geweest dan dit jaar. Zo waren de aandelen in 2016/ 2017: 46% (jongens) en 39% (meiden).
Het aandeel jongens dat kiest voor een N-profiel op de havo is sinds 2014/15 dalende. Op het vwo is het verschil nog 1 procentpunt (jongens 59% en meiden 58%). Ook hier zijn de beide aandelen hoger geweest dan dit jaar. Het afgelopen jaar is op het vwo zowel het aandeel jongens als het aandeel meiden wel met 2 procentpunt gestegen.
Vrouwen staan steeds vaker voor de klas bij bètatechnische lessen. De afgelopen tien jaar is dit toegenomen van 29% naar 39%.
Het totaal aantal mensen in 2022 met een technisch beroep is 847.000. Een toename van 5% ten opzichte van het jaar ervoor. Ter vergelijking, het totaal van de werkende beroepsbevolking steeg het afgelopen jaar met 3%.
Sinds 2013 is het aantal mensen met een technisch beroep gegroeid met 24%. De totale arbeidsmarkt nam in dezelfde periode toe met 13%.
Het aantal vrouwen dat in een technisch beroep heeft is in 2022: 304.000. In 2013 was dit nog 188.000, een toename van 62%. Het aantal mannen met een technisch beroep groeide in dezelfde periode met 19% (2013: 1.301.000, 2022: 1.543.000).
De werkloosheid onder technisch opgeleiden ligt lager (2,4%) dan bij de totale beroepsbevolking (3,5%).
De vraag naar technici is zowel binnen de techniek als de ICT zeer groot. In Q4 kent de techniek 78.800 openstaande vacatures, de ICT 28.000.

Monitor Techniekpact

De Monitor Techniekpact is een coproductie van het Techniekpact, Platform Talent voor Technologie en de Rijksoverheid en geeft inzicht in de stand van bètatechniek. Deze database is in een digitale omgeving opgemaakt, waardoor de cijfers altijd toegankelijk zijn. In de Monitor Techniekpact wordt een uitsplitsing gemaakt naar verschillende richtingen waaronder techniek en ICT. Via de vergelijkingstool is het mogelijk zelf filters aan en uit te zetten en zo vergelijkingen te maken. Bijvoorbeeld op leeftijdsgroep, ICT-beroepen en geslacht.

Het aantal mensen met een technisch beroep in 2022 bedroeg 1.847.000, een stijging van 5% ten opzichte van het voorgaande jaar. In vergelijking hiermee de totale werkende beroepsbevolking groeide het afgelopen jaar met 3%.