'Investeren heeft effect‘

Deze week zijn de nieuwe jaarlijkse onderwijsdata gepubliceerd. Dit gebeurt vanuit de Monitor Techniekpact. Een belangrijk moment voor de gehele technische sector want het maakt zichtbaar hoe het technisch onderwijs er voor staat en voor bedrijven een indicator hoe goed zij de komende jaren technisch personeel kunnen vinden. ‘En dat is helaas niet positief’, aldus Beatrice Boots. ‘De instroom in het voortgezet onderwijs daalt gestaag verder. Alleen het vmbo is stabiel, hier zie je de recente inzet vanuit Sterk Techniekonderwijs in terug.’

Het aantal leerlingen met een natuurprofiel is tussen 2016/17 en 2021/22 gedaald van 53.743 naar 47.432. Een afname van 12% (-6.311 leerlingen). Een afname die grotendeels voortkomt uit een verminderde keuze voor natuurprofielen (10%) en voor een klein deel uit leerlingendaling (2%).

Koos in 2016/17 nog 50% van de havo/vwo leerlingen een natuurprofiel (4^e leerjaar). In 2021/22 is dat 45%. ‘Dat betekent dat van elke 10 leerlingen die toen een natuurprofiel kozen, dat er nu nog 9 zijn! Een daling van maar liefst 10%,’ aldus Boots. ‘Naast deze krimp in natuurprofielen, loopt de doorstroom vanuit natuurprofielen naar bètatechnische opleidingen in het hoger onderwijs eveneens terug. In 2014/15 stroomden van de leerlingen met een natuurprofiel 61% door naar een bètatechnische opleiding; in 2020/21 is dat nog 55%, een relatieve krimp van 10%.

‘In de periode 2005-2014 hadden we te maken met een toename van het aandeel leerlingen dat voor bèta koos,’ vertelt Boots. ‘In die periode werd er flink geïnvesteerd, zowel door de overheid als bedrijven. Er waren tal van stimuleringsprogramma’s die er specifiek op gericht waren om meer jongeren de keuze voor de natuurprofielen te laten maken. Veel van deze programma’s krijgen geen aanvullende financiering meer en moeten vanuit de bestaande bekostiging worden gefinancierd, iets wat men rechtstreeks terugziet in de dalende cijfers. Alleen Sterk Techniekonderwijs, een programma vanuit OCW, loopt nu en daar blijft het aandeel keuze voor techniek wél constant.’ Beatrice Boots: ‘Omdat er ook nog eens sprake is van leerlingendaling, lopen de absolute aantallen op alle niveaus terug. Met het huidige aantal openstaande vacatures, zijn er juist méér technisch opgeleiden nodig. Het doorbreken van de neerwaartse spiraal is iets dat we met zijn allen moeten doen. De urgentie is namelijk groter dan ooit, zie het coalitieakkoord waarin wordt ingezet op energietransitie en digitalisering en de aanstaande huizenbouw om de woningnood terug te dringen. Zorg voor (financiële) middelen, zorg dat het aandacht krijgt en ga aan de slag vanuit een regionale samenwerking. Een aanpak die docenten ondersteunt en waarbij je van elkaar kunt leren.'