'Hoger Onderwijs Drechtsteden wil nooit een school worden'

De bedrijven in de regio Drechtsteden, veelal mkb'ers, hingen de vlag uit toen de hogeschool haar deuren opende. Met name de aanwezige maakindustrie, spelers in de energietransitie en circulariteit, snakt naar goed opgeleide mensen. De werkomgeving wordt immers complexer; met een diverse populatie, wet- en regelgeving, circulariteit, nieuwe materialen en constructies. Sommige grote bedrijven leiden mensen intern op, maar voor de meeste mkb'ers is dat geen optie.

Permanent leren, dicht bij de praktijk
Met visie ontwikkelde Hoger Onderwijs Drechtsteden een antwoord op de vraag uit de markt. Dat klinkt logisch, maar is vrij revolutionair in het onderwijsveld. Sandra van Steenvelt licht toe: 'De mate van samenwerking in de Drechtsteden is best indrukwekkend. Onderwijs, overheid en bedrijfsleven zitten samen aan tafel. De vraag was: Hoe kunnen wij, als triple helix, zorgen dat het permanente leren heel dicht bij de beroepspraktijk plaatsvindt? Wij combineren een curriculum, bijvoorbeeld in de civiele techniek of natte waterbouw, altijd vanaf dag één met stages en praktijk. Werken en leren staan centraal in Dordrecht, van mbo 1 tot en met het hoger onderwijs. En dat komt allemaal samen op het Smart Campus Leerpark waar Hoger Onderwijs Drechtsteden en ROC Da Vinci gevestigd zijn in de Duurzaamheidsfabriek. De vorm van ons onderwijs is vraaggericht, projectmatig en modulair, zodat iemand die er een deel van wil oppakken ook hier terecht kan. Dat is niet ongewoon op hogescholen, maar in de techniek bepaalt de docent toch vaak de inhoud. Samen met bedrijven en ambtenaren die met innovatie en ontwikkeling bezig zijn vormen we een kenniscentrum, bedrijfsafdeling innovatie en stagebureau.'

Tweejarige hbo-opleidingen van Dordrecht Academy
Om tegemoet te komen aan de vraag naar mbo-5 vaardigheden ontwikkelde Dordrecht Academy associate degrees: praktisch, persoonlijk en dicht bij huis. Als eerste de Ad Engineering en Ad Integraal Bouw Management. Van Steenvelt is een groot voorstander van Leven Lang Ontwikkelen: 'Een mbo 4 diploma in de techniek is waardevol. Ga vooral lekker aan het werk, maar blijf je wel ontwikkelen. Als publieke instelling zorgen wij dat het aanbod ingericht is op verbreden en verdiepen van de skills van deze vakmensen.'

Career Boost voor bachelor projecten
Daarnaast ontwikkelde HOD het programma Career Boost, daarbij worden mensen die elders een bacheloropleiding volgen gekoppeld aan projecten binnen de regio. Zowel bij de grote jongens als een Oceanco, Fokker of Boskalis, als bij het mkb, de kleinere techniekbedrijven. Zo wordt voorkomen dat deze mensen uit de regio wegtrekken. 'Career Boost was direct een succes. Neem bijvoorbeeld zero-emissie baggeren: de dredging bedrijven vroegen studenten met ideeën te komen voor emissieloos baggeren. Dat geeft niet alleen technische uitdagingen, maar ook vraagstukken over regelgeving of een passende business case. Career Boost zorgt dat studenten van verschillende hogescholen samenwerken aan die deelvragen. Zo zijn we onderdeel van learning communities, of field labs, die rond de sectoren in de maritieme maakindustrie en in de bebouwde omgevingsbedrijven zijn ontstaan.'

Nog een voorbeeld: in het voortraject van de Refit Alliantie hebben studenten alternatieven uitgewerkt voor het verduurzamen van de binnenvaart. Hoe krijg je vijftienduizend binnenvaartschepen in Europa van diesel- naar energieneutrale motoren? Wordt het waterstof, waar kan die schipper straks tanken of laden? En wat als een schipper binnenkort al met pensioen wil, gaat hij dan nog investeren? Studenten van verschillende disciplines hebben oplossingen gevonden voor al die deelvragen en op het congres in het voorjaar gepresenteerd ten overstaan van de hele branche. Zo zijn we inmiddels echt onderdeel van de maritieme maakindustrie.'

Florerend netwerk
In het verlengde van Career Boost is inmiddels een florerend netwerk ontstaan van jonge professionals uit technische bedrijven. Zij werken samen aan innovatie-challenges van de deelnemende bedrijven. 'Jongeren willen aan de transitie werken, snel resultaat zien en het liefst, dat horen we vaak, binnen drie jaar op de stoel van de directeur zitten. Dat kan natuurlijk niet. Maar met die challenges worden ze wel uitgedaagd om innovaties te ontwikkelen die zichtbaar van waarde zijn. Dankzij dat netwerk is het ook veel normaler geworden dat je van het ene bedrijf naar het andere overstapt. Daar kijkt niemand meer van op.'

Volgende challenge
Van Steenvelt wil vooral het aanbod blijven doorontwikkelen, gericht op jongeren en werkenden op een onschoolse manier, inspelend op de vraag: 'Ik hoop dat we daarin nooit een ouderwetse "school" worden! Het bedrijfsleven, lokale overheid en wij kijken samen hoe we het aantrekkelijker kunnen maken om in de Drechtsteden te werken. Talent lekt weg, omdat bedrijven niet toegespitst zijn op de behoeften van mensen die het voor het kiezen hebben. Vroeger redeneerde het bedrijfsleven naar het onderwijs: als jullie nou een opleiding beginnen, hebben wij over twee of vier jaar nieuwe mensen. Die tijd is gelukkig voorbij. Jongeren - en niet alleen zij - kiezen alleen voor techniekbedrijven als alle factoren kloppen. Is het fijn wonen in de Drechtsteden, het werk uitdagend en kan je je blijvend ontwikkelen? Dat biedt een aantrekkelijk perspectief. En daar gaan we samen voor zorgen.'