Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
Ellen Koop (r) ©TP
In een dynamische arbeidsmarkt heeft de hybride professional een belangrijke waarde. Dat geldt zeker voor de technieksector waarin de urgentie van voldoende menskracht en continuïteit groot is. We zien steeds meer voorbeelden van hybride werken, variërend van tijdelijk inspringen tot het structureel combineren van een baan in het onderwijs en een baan in het bedrijfsleven. Het organiseren van hybride werken op een manier die voor alle partijen voordeel biedt, blijkt echter nog vaak een uitdaging te zijn. Reden voor docent-onderzoeker Ellen Koop van Fontys Hogeschool HRM & Toegepaste Psychologie om te onderzoeken wat de kansen en knelpunten zijn van het hybride docentschap in de tech sector. Belangrijke opbrengst van haar onderzoek is een handreiking met praktische tools, die handvatten biedt voor professionals en werkgevers om met het hybride docentschap aan de slag te gaan.
Wat zijn hybride professionals?
Ellen: ‘Met de term hybride professionals bedoelen we mensen die buiten het onderwijs werken, hetzij bij een werkgever of als zelfstandige en dat (gedeeltelijk) combineren met werken in het onderwijs. Op dit moment ligt de focus van mijn project op medewerkers in het bedrijfsleven die in het onderwijs een rol en functie kunnen of willen vervullen. Iemand die vanuit het onderwijs ook gedeeltelijk in het bedrijfsleven werkt, is natuurlijk ook een hybride professional.’
Wat was de aanleiding om het project te starten?
Ellen: ‘Nadat ons onderzoek naar HRM-beleid rondom hybride professionals was verschenen, zocht Brainport Development contact met ons. Zij startten op dat moment een pilot , waarin technici vier tot acht uur per week in het onderwijs gingen werken. Ter ondersteuning hiervan hebben we toen een monitor instrument ontwikkeld, waarmee de verwachtingen vooraf en de ervaringen na afloop in kaart konden worden gebracht. Via interviews met hybride professionals, hun werkgevers, leerlingen en studenten hebben we een goed overzicht gekregen van succesfactoren en beren op de weg. Uiteindelijk werd dit opgeschaald naar meer regio’s in het land, waarbij we de geleerde lessen hebben geïnventariseerd. De handreiking hybride professionals is het eindproduct van dit traject.’
Welke tools hebben jullie opgeleverd?
Ellen: ‘We hebben een visie tool, een oriëntatie tool en een keuzetool ontwikkeld, waarmee bedrijven en onderwijsinstellingen ervoor kunnen zorgen dat hybride professionals een meerwaarde hebben voor beide werkgevers. Belangrijk is om te redeneren vanuit de rol die iemand wil nemen. Tot nu toe worden hybride professionals nog het meest ingevlogen op een school om tijdelijk in te springen als bijvoorbeeld een leraar uitvalt. Punt is alleen dat iemand zonder ervaring niet zomaar les mag geven. Dan moet er iemand naast staan met een bevoegdheid en dat wordt lastig met lerarentekorten. Afhankelijk van de rol die je vervult kom je tot een andere invulling van de verbintenis. Gaat een hybride professional zoveel mogelijk de werkzaamheden uitvoeren van een reguliere medewerker? Is het de bedoeling dat er een structurele wisselwerking tot stand wordt gebracht tussen onderwijs en werkveld, bijvoorbeeld om professionalisering een impuls te geven? Is er vooral behoefte aan om nu en dan gebruik te maken van specifieke expertise, bijvoorbeeld om de kwaliteit van een onderwijsmodule te versterken? Een terugkerend specialist zou bijvoorbeeld 10 weken per jaar de module mechatronica kunnen verzorgen.’
‘Het gaat erom wederkerig waarde toe te voegen’
Welke ontwikkeling wil je versterken?
Ellen: ‘Ik denk dat er veel kansen liggen om hybride professionals ook echt verbindend te laten zijn tussen de onderwijsinstelling en het bedrijfsleven. Maar dan moet je ze wel taken geven, waardoor dat voor beide zijden voordeel biedt. De vraag moet zijn hoe je meerdere belangen tegelijk kunt dienen. De ontwikkeling van de student, de ontwikkeling van collega professionals en de ontwikkeling van de beide organisaties.’
Hoe helpt de handreiking om betere matches te maken?
Ellen: 'Hybride professionals zijn de verbindende schakels tussen de wereld van het bedrijfsleven en de onderwijswereld. En daarin zien we wel wat verschillen die overbrugd moeten worden om tot succesvolle matches te komen. Zo is het bedrijfsleven gewend om in kalenderjaren te plannen en het onderwijs in schooljaren. Je moet van elkaar goed weten wanneer de andere partij de strategische agenda bepaalt. Met de handreiking proberen we om (onderwijs)organisaties en professionals een steuntje in de rug te geven. Om aan te geven welke dilemma’s ze tegenkomen en hoe ze daar passende keuzes in kunnen maken.’
Wordt hybride werken de norm?
Ellen: ‘Je hoort vaak spreken over tekorten als aanleiding om te gaan werken met hybride professionals, maar ik zou eerder als uitgangspunt nemen dat je up-to-date kennis en ervaring in de klas wil brengen of dat je leerlingen en studenten inspireert om voor techniek te kiezen. Het biedt mogelijkheden om mensen flexibel in te zetten waar ze op dat moment het hardst nodig zijn. Je kunt het ook zien als een manier om mensen te behouden. Het is prima om een poosje banen te combineren, om talent de mogelijkheid te geven om breder van waarde te zijn. Het gaat wat mij betreft over een gemeenschappelijk gevoelde verantwoordelijkheid voor de vraagstukken waar we als samenleving voor staan. Ik zou graag zien dat hybride werken structureel onderdeel wordt van professionalisering. Hybride professionals in de Brainport regio geven zelf aan dat ze ontzettend veel leren in het onderwijs, zoals presenteren, coachen en didactische vaardigheden, waardoor ze ook in hun eigen team beter in staat zijn om collega’s in beweging te brengen.’
Wat zie je als belangrijkste opdracht voor organisaties?
Ellen: ‘Iedereen heeft er belang bij dat de onderwijskwaliteit op orde is, mede omdat het bedrijfsleven baat heeft bij gekwalificeerde toekomstige medewerkers. We moeten ons daar samen verantwoordelijk voor voelen. In plaats van oorlog voeren, moet je samen spelen, samen delen. Dat leer je je kinderen zo en ik denk niet dat die arbeidsmarkt heel anders is. Om optimaal te ontwikkelen, heb je ruimte nodig, moet je vertrouwde paden loslaten en andere wegen verkennen. Medewerkers behouden vraagt om medewerkers tijdelijk los te laten en ruimte geven om andere uitdagingen aan te gaan.’
Hoe kun je echte co-creatie realiseren?
Ellen: ‘Durf uit te proberen, zowel bedrijven als scholen. Wees niet te bang, laat mensen meekijken in het onderwijs. Ontdek door te doen en te ervaren wat werkt en wat niet. Leer van elke volgende stap en ga vooral aan de slag. Waar ik naartoe zou willen is dat organisaties bijdragen aan wederzijdse professionalisering, onafhankelijk van een specifieke persoon. De inzet van de hybride professional start dan bij de vraag "Welke expertise missen we, welke praktijkkennis is nu van belang?" Kennis verandert sneller dan curricula. Juist dan is het zaak om je af te vragen hoe je die kennis binnenhaalt.’
Hoe ziet de toekomst van de hybride professional eruit?
Ellen: ‘Mijn droom is dat het heel gebruikelijk is voor scholen en bedrijven dat medewerkers uitgewisseld worden. Een loopbaanstap hoeft niet voor altijd te zijn, dat kan ook tijdelijk zijn, dat je wordt uitgenodigd om buiten je comfortzone kennis en ervaring op te doen en eventueel weer terug te keren. In plaats van een medewerker helemaal kwijt te raken, behoud je hem dan eigenlijk juist.’
Hoe ga je ervoor zorgen dat de handreiking gaat doen wat die moet doen?
Ellen: ‘Bij de start van het nieuwe jaar gaan we de handreiking breed uitzetten onder allerlei partijen, zoals scholen, bedrijven en brancheorganisaties. We hopen dat we een vervolgproject kunnen gaan doen met als doel het concept hybride professional te verduurzamen. Hoe draag je bij aan duurzame loopbanen, hoe bed je het duurzaam in binnen scholen en bedrijven? En hoe zorg je voor duurzame verbindingen tussen onderwijs en bedrijfsleven?’
WIE IS ELLEN KOOP?
'Ik heb bedrijfskunde en arbeids- en organisatiepsychologie gestudeerd en ben inmiddels twaalf jaar werkzaam bij Fontys. Op dit moment als projectleider van een samenwerking tussen de lectoraten Industrial Engineering and Entrepreneurship, Dynamische Talentinterventies en Wendbare Onderwijsprofessionals en verschillende partners uit onderwijs en bedrijfsleven. Ik vind het belangrijk dat we niet alleen kennis opleveren, maar ook praktisch toepasbare tools die op verschillende vlakken kunnen worden ingezet. Het doel van de tools is om zoveel mogelijk impact te maken in de praktijk. Ik ben daarnaast een van de kartrekkers van een leernetwerk om werken in breder belang te stimuleren. Ook ben ik werkzaam als zelfstandig trainer en loopbaancoach. Dus ik ben zelf ook een hybride professional. Ik geef trainingen over vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. Daarnaast begeleid ik professionals bij hun loopbaanvragen.'