Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
27 februari 2024
‘Een Harrie is smeerolie voor ieder bedrijf’
Dat de participatiewet (2015) nauwelijks heeft bijgedragen aan de doelstelling, de arbeidsmarkt toegankelijker maken voor jongeren die het niet in hun eentje redden, is een gemiste kans. Juist omdat zoveel mensen met een arbeidsbeperking heel graag aan de slag willen. En ook omdat arbeidstekorten bedrijven voor grote problemen stellen. Een belangrijk struikelblok? Het ontbreken van goede begeleiding op de werkvloer. Dat was het begin van Harrie Helpt.
Harrie Helpt is een project (2008) uit de koker van CNV Jongeren, de jongerenvakbond met een werkgroep Inclusie waarin ook leden uit de participatiewet-doelgroep actief zijn. CNV noemt ze bij voorkeur realisten omdat zij heel goed weten wat ze wel en niet kunnen en wat ze nodig hebben. Als ervaringsdeskundigen speelden én spelen ze een belangrijke rol bij het project. Verenigd in een werkgroep zetten zij zich in voor beter beleid. Het project de Realistenacademie biedt jongeren de kans om zichzelf te ontwikkelen en ook steeds meer bij te dragen aan Harrie Helpt. Een ontmoeting tussen een realist en een toekomstige Harrie slecht vooroordelen en drempels.
Met een Harrie maken werknemers met een arbeidsbeperking meer kans op een duurzaam werkverband. Dit blijkt ook uit later onderzoek van CNV Jongeren en Vilans in 2017. En dat wordt ondersteund door de ervaringen sinds de eerste Harries aan de slag gingen. Nu, zestien jaar na de aftrap van het initiatief, staat de teller op 16.000 Harries.
Wie en wat is een Harrie?
Harrie staat voor Hulpvaardig, Alert, Realistisch, Rustig, Instruerend en Eerlijk. Harrie is een collega op de werkvloer die realisten dagelijks de extra ondersteuning biedt die ze eerder tekortkwamen. Dat kan om van alles gaan. Overzicht en structuur aanbieden in de werkzaamheden. Samen doorpraten wat er die dag moet gebeuren. Het voorspreken van een functioneringsgesprek. Kortom: samen werken aan hoe het beter kan.
Om een Harrie te kunnen zijn, biedt CNV Jongeren een tweedaagse training aan. De Harries in spe ontwikkelen inzicht in de grote onderlinge verschillen in de doelgroep en hoe ze samen met hun collega kunnen bespreken wat zij mogelijk nodig hebben. Harries leren hun eigen competenties beter kennen en oefenen hoe ze die optimaal kunnen inzetten voor het functioneren en het zich thuis laten voelen van hun nieuwe collega’s. Ze oefenen met gesprekstechnieken en intervisie. Leren over beperkingen zoals ADHD en autisme. En er is huiswerk. Cursisten maken ook kennis met de doelgroep zelf. ‘We leren van elkaar, we doen het samen.’ Anneke (32), realist en vrijwilliger voor CNV Jongeren, verwoordt het als volgt. ‘Wat je ziet is niet altijd wat je “krijgt”. Aan de buitenkant zie je niets aan mij, maar er is wel een “beperking”. Dat werkt natuurlijk twee kanten op: als je een fysieke beperking ziet, zegt dat nog niets over de mentale gezondheid van iemand. En zo’n beperking kan ook juist een kracht zijn, het levert heel veel levenswijsheid op en het leert je doorzettingsvermogen.’
Harrie staat voor Hulpvaardig, Alert, Realistisch, Rustig, Instruerend en Eerlijk.
Gelijkwaardigheid
‘Het is niet zo dat werkgevers geen mensen met een beperking willen aannemen, maar ze zien er tegenop of weten niet hoe ze moeten beginnen,’ zegt Eefje Smeulders. Sinds april vorig jaar is ze directeur van CNV Jongeren, dat in 2008 startte met het project Harrie Helpt, als reactie op de vraag van leden van CNV Jongeren met een arbeidsbeperking, die maar niet aan de slag kwamen. ‘Werkgevers weten niet hoe ze het moeten aanpakken, kunnen niet goed inschatten waar ze aan beginnen. Met ons project komen we hen daarin tegemoet. We merken ook dat werkgevers vaak niet weten welke fiscale regelingen er zijn om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Jobcoaches kunnen ook maar zoveel doen. Die hebben te maken met een enorme workload, er zijn vaak personele wisselingen en ze komen van “buiten”. Harries zijn collega’s en altijd in de buurt, en daardoor een heel goede aanvulling. Hulp door Harrie is daardoor laagdrempeliger, structureler, vanzelfsprekender en de verhouding is gelijkwaardig.’ De gelijkwaardigheid die gecreëerd wordt, is één van de kenmerken van Harrie Helpt. Dat is waar Eefje Smeulders het meest trots op is, bovendien is het een game changer. ‘Veel te lang werd bij mensen met een arbeidsbeperking vooral naar die beperking gekeken. Binnen Harrie Helpt ben je in eerste instantie elkaars collega. Je kijkt naar wat iemand wel kan en ondersteunt die collega daarin. Eigenlijk niet heel anders dan dat je met je andere collega’s zou moeten omgaan. Dat draagt bij aan een goede samenwerking waar ieder bedrijf zijn voordeel mee kan doen. Het biedt bovendien ruimte voor een inclusief en divers personeelsbestand met plaats voor allerlei soorten werknemers, waaronder ook onze jonge leden die veel in hun mars hebben. Het zijn potentiële werknemers die eerder niet gezien werden.’ Realisten zijn een brede doelgroep met verschillende opleidingsachtergronden en mogelijkheden. Een reservoir aan werknemers die, zo blijkt in de praktijk, kunnen beginnen of doorgroeien naar functies op alle niveaus: beleid, projectmanagement, techniek. Eefje Smeulders ziet ook wel kansen voor een ict-Harrie. Een jongere collega die is opgegroeid in de digitale wereld en collega’s die daar wat minder in thuis zijn, zou kunnen helpen. Het concept van een collega die tijd beschikbaar krijgt om zoiets te doen, is breed toepasbaar.
Praktijk
De Harrie-training van 2024 is allang niet meer de Harrie-training van 2008. Ook CNV Jongeren was in de valkuil getrapt van óver de doelgroep praten in plaats van mét. Dat is allang niet meer zo. Op alle gebieden is de praktijk in de training leidend geworden. Informatie en ontwikkeling van vaardigheden zijn gericht op de praktijk en op de doelgroepen: Harrie en de nieuwe collega. Tools moeten direct kunnen worden ingezet. ‘En dat slaat aan,’ zegt Eefje Smeulders. De trainingen voor de eerste helft van dit jaar zitten al helemaal vol. Dus wordt het team verder uitgebreid. De praktische insteek bleek een vliegwiel voor de ontwikkeling van het Harrie-gedachtegoed, waarin steeds meer maatwerk wordt ontwikkeld. Zo is er nu Harrie Helpt Statushouders, voor werkgevers en werknemers die een collega krijgen met een vluchtelingenverleden. Of Expeditie Harrie, een training voor bedrijven die een team of afdeling willen voorbereiden om samen te werken met iemand met een arbeidsbeperking. Hierbij gaat het om draagvlak creëren. Om een echte Harrie te zijn, is een aanvullende training noodzaak. Nieuw in ontwikkeling is een training gericht op het MKB. Eefje Smeulders ziet daar nog veel mogelijkheden voor werknemers en werkgevers. Het MKB is de grootste werkgever van Nederland en kampt met enorme personeelstekorten. Harries in deze bedrijven kunnen uitkomst bieden.
Partners
Harrie Helpt is op verschillende momenten ondersteund door diverse partners. De eerste Harrie-training kwam tot stand dankzij een subsidie van het GAK en in samenwerking met het UWV. De ervaringen van het UWV met de interne jobcoachsubsidie werden meegenomen in de eerste opzet. En nog steeds wisselen CNV Jongeren en het UWV kennis en ervaring uit die ze opdoen met hun activiteiten gericht op jongeren met een arbeidsbeperking.
Eefje Smeulders
Vond je dit een interessant artikel? Deel het!
“Durf te kijken naar kandidaten die iets minder vanzelfsprekend lijken als je zoekt naar personeel. Kijk naar wat ze kunnen in plaats van naar hun beperking.“
Eefje Smeulders
Get in touch