Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
©SPOVenray
De scholen van SPOVenray hebben altijd veel gedaan op het gebied van wetenschap & techniekonderwijs. Echter, een duidelijke visie en kader ontbraken lange tijd. Met de opkomst van digitalisering is er een sterke beweging op gang gekomen. Nu de conceptkerndoelen voor het leergebied digitale geletterdheid onlangs zijn opgeleverd, is dat natuurlijk extra handig. Want alle scholen werken inmiddels integraal aan digitale geletterdheid, waarbij ook veel aandacht is voor de professionalisering van leraren. Stijn Hendriks, bovenschools IWT-coördinator, is één van de drijvende krachten achter de aanpak.
'Voorheen hadden we alleen een Xpeditielab, opgericht in 2015 als een Techniekplein voor w&t-activiteiten. Hoewel er in de klassen aandacht was voor wetenschap & techniek, ontbrak een samenhangende aanpak.', legt Stijn Hendriks uit. 'De directie wilde duidelijkheid over de dingen die we doen, én integratie van digitale geletterdheid. Zowel voor leerlingen als collega’s; hoe blijft hun kennis actueel en worden ze uitgedaagd? Er waren mensen nodig om dit te realiseren, en ik was één van hen.'
Win-win
Hendriks: 'Om digitale geletterdheid effectief te integreren in het onderwijs, zijn een gedeelde visie, duidelijke kaders én samenhang essentieel. In 2018 hebben Ted Lenssen en ik een "tandwielen-aanpak" ontwikkeld waarmee leraren leerdoelen voor digitale geletterdheid kunnen koppelen aan leerdoelen van andere vakken. En waarbinnen volop ruimte is voor hun eigen professionele groei. Dit creëert een win-win-situatie waarin alles in elkaar grijpt als tandwielen, waardoor samenhang ontstaat en de verschillende onderdelen elkaar in beweging houden. Om deze tandwielen te duiden voor onze scholen hebben we, met een speciaal team, de SWITCH-term ontwikkeld.'
Betekenisvol en inspirerend
Hendriks vertelt enthousiast over de impact van hun inspanningen: 'We streven naar betekenisvol onderwijs, en daarbij zijn we volop in verbinding met de buitenwereld. We hebben gezamenlijk een rijk aanbod voor leerlingen en leerkrachten neergezet.'
'Neem bijvoorbeeld het XpeditieLAB; een centrale plek in de regio waar leerlingen de mogelijkheden van technologie leren kennen. Bovenbouwleerlingen gaan hier structureel naar heen, dat is opgenomen in het curriculum. Een bewuste keuze, zodat iedere leerling met hetzelfde in aanraking komt. Er zijn activiteiten gericht op "nieuwe" technologieën, zoals virtual reality en robotica. Er is een bouwhuis opgezet in samenwerking met lokale bedrijven, waar leerlingen praktisch vaardigheden opdoen. Ook vind je in het XpeditieLAB een "speelgoedfabriek" die leerlingen kennis laat maken met de logistieke sector, één van de grote sectoren in onze regio. Deze activiteit, waarmee zij écht ervaren hoe het logistieke proces werkt, is tot stand gekomen in samenwerking met CEVA Logistics. Om maar even wat voorbeelden te noemen.' Hendriks voegt nog toe: 'Hiernaast is er een klusklas voor de middenbouw, en bieden we trajecten op maat voor de onderbouw en het speciaal onderwijs.'
'In ons Xpiratie-programma is er een groot aanbod aan inspiratie voor leerlingen. Net als voor leerkrachten, die daar ook veel mogelijkheden voor hun professionele ontwikkeling vinden. Immers, willen we onze leerlingen digitaal vaardig maken, dan moet de kennis van leerkrachten up-to-date zijn.', aldus Hendriks. Hij noemt een paar voorbeelden: 'We organiseren regelmatig Kidscolleges voor alle groepen, waarmee we leerlingen stimuleren om na te denken over wat technologie in hun leven betekent, of kan betekenen. Verder hebben we een interne database voor de medewerkers waar ik ontzettend trots op ben. Hier vinden zij onder meer lesmateriaal, bedrijfscontacten en workshops. Het lesmateriaal is aangeschaft door de stichting en is door scholen kosteloos te reserveren. We streven naar laagdrempeligheid, en daarom leveren we alles kant-en-klaar op de scholen af en we halen het weer op. Dit doen we sinds een paar maanden met een elektrisch bus, omdat de vraag ontzettend groot is.'
Kom en blijf in beweging
'Voorbereiding op de digitale toekomst is essentieel voor jongeren. Wij willen onze leerlingen tools en kennis aanreiken, om goed te kunnen participeren in de maatschappij. Je moet je beseffen dat de wereld digitaliseert, en het kan niet anders dan dat je dit in je onderwijs aan bod laat komen. Digitale geletterd is nu, net als wetenschap & technologie, integraal onderdeel van ons onderwijs. We denken dat de kracht van onze aanpak is, dat we er een eenduidig verhaal van gemaakt hebben.'
In 2022 heeft SLO de opdracht gekregen om de onderwijskerndoelen te actualiseren. Waar voor het eerst ook het leergebied digitale geletterdheid aan is toegevoegd. De conceptkerndoelen zijn inmiddels opgeleverd.
Hendriks is duidelijk: 'Wacht niet tot je wettelijk "iets met digitale geletterdheid moet". Je moet het niet doen voor de inspectie, maar voor je leerlingen en leraren. Voor de kwaliteit van je onderwijs! Ik wil niet zeggen dat het eenvoudig is, ook voor ons is het vallen en opstaan. Maar de inspanningen lonen. Het hebben van de juiste houding hierbij is key! En dat is exact waar de H voor staat in SWITCH. Je hoeft niet alles in één keer te begrijpen, als je maar open staat voor het domein. Ik vergelijk het altijd met een auto in de mist op de weg. Je kunt misschien niet exact zien waar je heen gaat, maar stilstaan is ook geen optie. Je hoeft niet hard te gaan, áls je maar in beweging blijft!'
Hendriks heeft 13 jaar lesgegeven op de Jenaplanschool van SPOVenray, waarna hij bovenschools IWT (ict, wetenschap & technologie)-coördinator werd. In deze rol ondersteunt hij de scholen binnen het bestuur om digitale geletterdheid goed neer te zetten, en daarbij een brug slaan met w&t. Zowel voor de leerlingen als de leerkrachten.
Zijn ambitie is om groots te blijven denken. Nog niet alles is duidelijk en dingen zullen blijven veranderen. De kern van de SWITCH-aanpak zal blijven bestaan. Maar de wens is er om te blijven groeien en ontwikkelen, om vooruit te blijven gaan. Dit betekent ook dat er regelmatig een blik in de achteruitkijkspiegel zal worden geworpen, zodat aan de hand daarvan kan worden bijgestuurd.
Hiernaast maakt Hendriks deel uit van het team van Schoolupdate; een partij die zich landelijk bezighoudt met de professionalisering van leraren op het gebied van digitale geletterdheid.
De elementen van de SWITCH-aanpak in een notendop: