'Coronacrisis maakt onderwijs aantrekkelijker om in te stromen'

Koudegastechniek, 3D-tekenen, en digitalisering in de logistiek. De technieksector ontwikkelt zich razendsnel. Zo snel dat het Twents Carmel College in Oldenzaal het niet altijd kan bijbenen. Maar de vmbo-leerlingen moeten er wél in worden geschoold. ‘Die kennis kunnen we inkopen bij een andere onderwijsinstelling’, zegt Marjolein Wolbers, adjunct-directeur van het Twents Carmel College in Oldenzaal. ‘Maar we halen het liever in huis met zijinstromers uit het bedrijfsleven. Zij brengen naast kennis ook nog eens praktijkervaring mee. Zo verbinden ze onderwijs en bedrijfsleven.’

Zijinstromers wagen de sprong
Een succesvolle wervingsactie heeft inmiddels zes nieuwe zijinstromers opgeleverd. En die laten met de grote sprong naar het Twents Carmel College behoorlijk wat zekerheid achter zich. ‘Ze kiezen niet lichtzinnig voor deze carrièreswitch. Vaak begeleiden ze al stagiairs of nieuwe collega's, en zijn ze echt toe aan een nieuwe stap in hun loopbaan. Maar het onderwijs is totaal wat anders. Ze hebben niet altijd in de gaten waaraan ze beginnen. Onze eerste stap is: zorgen dat ze dat wél weten. Ze voeren gesprekken met docenten, lopen mee in de klas.’

Financiële ruimte voor begeleiding
Een belangrijke uitdaging voor zijinstromers is hun gebrek aan leservaring. Maar daarvoor is een oplossing: intensieve begeleiding. ‘Vakkrachten brengen veel kennis mee en komen een eind met intuïtie, maar op pedagogisch en didactisch niveau hebben ze nog wel wat te leren. Gelukkig hebben we dankzij het overheidsproject Sterk Techniek Onderwijs de financiële ruimte om hiervoor een docent vrij te maken. Daarnaast stelden we met hogeschool Windesheim een traject samen voor het pedagogisch didactisch diploma, waarbij ook nadrukkelijk wordt gekeken naar eerder verworven competenties in het bedrijfsleven.’

Hybride professionals geven praktijkles
Maar er is nog een manier om het bedrijfsleven in de school te krijgen: de hybride professional. De eerste twee startten in december, onder bevoegdheid van een docent. Een lasser geeft een halve dag in de week praktijkles, naast zijn baan bij een bedrijf in de regio. En een interieurvormgever verzorgt keuzevakken over interieur en design. Deze professionals kunnen leerlingen veel skills bijbrengen en weten precies wat het bedrijfsleven straks van ze verwacht. Een pedagogisch didactisch diploma hoeven ze niet te halen, maar ze worden uitgebreid ondersteund bij het verwerven van noodzakelijke vaardigheden. Ze leren onder andere hoe ze leerlingen het beste kunnen begeleiden.’

Coronacrisis als katalysator
Door de coronacrisis stemmen bedrijven makkelijker in met hybride constructies. De regio Twente wordt hard geraakt. Veel bedrijven zien orders teruglopen. Dan is het prettig als een medewerker een halve dag in de week of meer een vast inkomen ontvangt als hybride professional. ‘Ik verwacht dat deze mensen ook na de crisis aanblijven en dat we met een gerust hart in ze kunnen investeren. Het bedrijf waar de lasser werkt, geeft de medewerker deze kans bijvoorbeeld ook vanwege maatschappelijke betrokkenheid.’

Bedrijven uit de hele regio
Het Twents Carmel College heeft altijd al goede contacten gehad met het bedrijfsleven. ‘Onze leerlingen lopen één dag stage in de week. Deze stagebedrijven waren de eerste die we benaderden om vakkrachten te werven. Maar we gaan nu een stap verder door het op structurele wijze in te vullen. Oldenzaal is een van de subregio's in het project Sterk Techniek Onderwijs, en we trekken zo veel mogelijk met elkaar op. Samen hebben we meer bedrijven in de regio om uit te putten. Uiteindelijk willen we toe naar een platform waar we vraag en aanbod verbinden, maar dat kost tijd.’

Tip: inventariseer je wensen
Welke tips heeft Marjolein voor onderwijsinstellingen en bedrijfsleven? ‘Denk vanuit kennis en expertise. Wat heb je nodig als onderwijsinstelling? In Oldenzaal kwamen we na een inventarisatie uit op zes sectoren of technieken waarvoor we hybride professionals zochten: 3D-tekenen, standbouw, CNC bewerken, interieurbouw, logistiek en koeltechniek/ F-gassen. Nog een tip: besteed aandacht aan je werving. Zijinstromers en hybride professionals brengen andere skills mee dan standaard docenten. Houd daar rekening mee, bijvoorbeeld in je vacaturetekst. Vraag duidelijk naar vakmanschap en actuele kennis.’

Nog een belangrijke tip: blijf met elkaar in gesprek. ‘Neem vakkrachten en bedrijven mee in de onderwijsorganisatie, spreek verwachtingen uit, neem zorgen weg, schep een reëel beeld van het werk, laat zien en ervaren.’

Toekomst van het techniekonderwijs
Niemand weet hoe het techniekonderwijs er in de toekomst uitziet. Maar als het aan Marjolein ligt, integreren bedrijfsleven en onderwijs veel meer. ‘Toetsen van praktijkvakken bijvoorbeeld kunnen vaak veel beter worden afgenomen bij bedrijven. Scholen blijven natuurlijk verantwoordelijk voor het diploma, maar ik zou het mooi vinden als de ‘harde muren’ tussen scholen en bedrijven verdwijnen.’