Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
Leraren
Voor het bètatechnisch onderwijs is het belangrijk dat scholen over voldoende en kwalitatief sterke leraren beschikken. Op deze pagina vind je informatie over zowel de onderwijs- als arbeidsmarktontwikkelingen rondom bètatechnische leraren. Qua onderwijs is te vinden hoeveel studenten instromen en diplomeren in bètatechnische lerarenopleidingen. Diplomeren betekent tevens de uitstroom richting de arbeidsmarkt.
Qua arbeidsmarkt is de omvang van het aantal gegeven bètatechnische lesuren en de ontwikkeling hiervan over de jaren te vinden. Daarnaast is krapte in kaart gebracht, middels een analyse van moeilijk vervulbare docentvacatures.
De onderwijscijfers worden jaarlijks geüpdatet. Het betreft hier een update van 29 juni 2023.
Monitor Techniekpact
Vond je dit een interessante monitor? Deel het!
Instroom bètatechnische lerarenopleidingen
Tweedegraads lerarenopleidingen
Bij tweedegraads exacte hbo-lerarenopleidingen steeg tot 2016/17 het aantal instromende studenten, om vervolgens te dalen. Stroomden er in 2016/17 nog 1.522 studenten in, het afgelopen jaar (2022/23) waren dit er nog 909.
Voor de (technisch) beroepsgerichte lerarenopleidingen geldt dat er tussen 2012/13 en 2017/18 een daling plaatsvond in de instroom, van 247 naar 122 studenten. Daarna steeg het tot 154 (2019/20). Het laatste jaar (2022/23) is de instroom lager dan de jaren ervoor: 126.
Eerstegraads lerarenopleidingen
De instroom bij de exacte universitaire lerarenopleidingen (eerstegraads) is de laatste tien jaar vrij stabiel geweest en bedroeg in 2021/22 236 studenten. In 2022/23 is de instroom wat lager: 208.
Op het hbo is het aantal nieuwe studenten aan de exacte eerstegraads lerarenopleidingen de laatste tien jaar licht gestegen, van 208 in 2012/13 naar 239 in 2021/22. Het laatste jaar is het aantal ongeveer gelijk gebleven; in 2022/23 stroomden er 234 studenten in.
Instroomverhouding lerarenopleidingen | Als de instroom in bètatechnische lerarenopleidingen wordt vergeleken met de instroom in bètatechnische opleidingen1, is te zien dat de lerarenopleidingen in populariteit zijn teruggelopen de laatste tien jaar. In 2012/13 koos 5,5% voor een bètatechnische tweedegraads lerarenopleiding, in 2022/23 is dit 3,7%. Bij de eerstegraads bètatechnische lerarenopleidingen ging het om 4,0% in 2012/13 en om 2,5% in 2022/23.
1. Het percentage is berekend door instroom in bètatechnische lerarenopleidingen te delen door de som van instroom in bètatechnische opleidingen en bètatechnische lerarenopleidingen. Er is een uitsplitsing gemaakt naar bachelor (tweedegraads) en master (eerstegraads).
Gediplomeerden bètatechnische lerarenopleidingen
Tweedegraads lerarenopleidingen
Bij tweedegraads exacte hbo-lerarenopleidingen schommelt het aantal gediplomeerden per jaar sterk. In 2021/22 was het aantal gediplomeerden 642; iets lager dan de jaren ervoor. Dit is wel hoger dan het aantal gediplomeerden in de periode 2012/13 tot en met 2015/16. Toen lag het aantal onder de 600. Het dieptepunt was in 2013/14 met 514 gediplomeerden.
Voor de (technisch) beroepsgerichte lerarenopleidingen geldt dat het aantal gediplomeerden tussen 2011/12 en 2016/17 flink daalde, van 207 naar 89. Daarna stabiliseerde het aantal en waren er 95 gediplomeerden in 2020/21. Het laatste jaar (2021/22) is het aantal gediplomeerden lager dan voorheen, 70.
Eerstegraads lerarenopleidingen
Voor de exacte universitaire lerarenopleidingen (eerstegraads) geldt dat het aantal gediplomeerden per jaar schommelt en de laatste tien jaar geen op- of neerwaartse trend kan worden waargenomen. In 2021/22 waren er 217 gediplomeerden.
Het aantal gediplomeerden van de exacte eerstegraads hbo-lerarenopleidingen is exact gelijk aan dat van tien jaar geleden: 160 in zowel 2011/12 als 2021/22.
Verhouding gediplomeerden lerarenopleidingen | Bij vergelijking van gediplomeerden in bètatechnische lerarenopleidingen met gediplomeerden in bètatechnische opleidingen2, is te zien dat de populariteit van de lerarenopleidingen de laatste tien jaar aan het dalen is. In 2011/12 diplomeerde nog 6,9% in een bètatechnische tweedegraads lerarenopleiding, het laatste jaar is dat 4,4%. Bij de eerstegraads bètatechnische lerarenopleidingen diplomeerde 4,8% in 2011/12, het afgelopen jaar (2021/22) was dit nog maar 2,4%.
2. Het percentage is berekend door gediplomeerden in bètatechnische lerarenopleidingen te delen door de som van gediplomeerden in bètatechnische opleidingen en bètatechnische lerarenopleidingen. Er is een uitsplitsing gemaakt naar bachelor (tweedegraads) en master (eerstegraads).
Aantal en aandeel lesuren en docenten | In 2021 werden op vmbo, havo en vwo 313.559 bètatechnische lesuren gegeven door 29.805 personen.3 Het aandeel bètatechnische lesuren onder alle gegeven lesuren in het voortgezet onderwijs is tussen 2008 en 2021 tussen de 26 en 28%.4 In de grafiek is te zien dat hoewel er meer mannen dan vrouwen bètatechnische lessen verzorgden, de afgelopen jaren het aandeel vrouwen flink is toegenomen.5 In 2011 werd 29% van de bètatechnische lesuren door een vrouw gegeven, in 2021 is dat 39%.
3. De meest recente cijfers zijn van peildatum 2021. Bron cijfers: DUO open onderwijsdata. Lesgevend personeel in het vo en Gegeven lesuren in het vo. Docentenaantallen zijn gemeten per vak; wanneer een docent zowel wiskunde als natuurkunde geeft, wordt hij/zij twee keer meegeteld. Dit getal bevat dus dubbeltellingen.
4. Onder niet-bètatechnische lesuren vallen talen, culturen, maatschappij, gamma-vakken, lichamelijke opvoeding, loopbaanbegeleiding etc.
5. Bij DUO zijn geen gegevens bekend van de jaartallen 2010 en 2012. Om die reden zijn deze leeg in de grafiek.
Moeilijk vervulbare vacatures docenten | Bètatechnische leraren worden vaak gevraagd in pedagogische vacatures. Onder de tien meest voorkomende vacatures voor leraren vallen tweedegraads docenten wiskunde, natuurkunde en biologie.6 Naast aantallen vacatures, is gemeten of vacatures moeilijk vervulbaar zijn. Het UWV heeft vastgesteld dat het lastig is docenten te vinden voor natuurkunde, scheikunde, wiskunde, ICT en technische vakken.7
Uit enquêtedata van de Arbeidsmarktbarometer 2020/21 kan worden geschat dat 35% van de docentvacatures in het vo en mbo moeilijk vervulbaar is.8 In de grafiek is te zien dat met name vacatures voor docenten natuur-/scheikundige vakken (50%), wiskunde/rekenen (52%) en techniek/(beroepsgerichte) technische vakken9 (69%) moeilijk vervulbaar zijn.
6. Bron: UWV Factsheet arbeidsmarkt Onderwijs, 2019
7. Bron: UWV Factsheet arbeidsmarkt Onderwijs, 2019
8. Bron: ruwe enquêtegegevens via Dialogic (2022), cijfers in de Monitor Techniekpact zijn niet elders gepubliceerd.
9. Beroepsgerichte technische vakken maken een groot onderdeel uit van de technische vakken in het mbo en vmbo basis, kader en de gemengde leerweg. Leraren voor deze vakken zijn vaak opgeleid via zij-instroom.
Arbeidstekort leraren bèta stijgt nog verder
De kloof tussen de vraag naar bètatechnische leraren en het aanbod wordt steeds groter terwijl de populariteit van de opleidingen juist verder afneemt. Hierdoor ontstaat een overschot aan vacatures die moeilijk of soms helemaal niet worden ingevuld.