Ontwikkeling aantal personen met een technische beroep | In de periode 2013 tot 2023 is het aantal personen met een technisch (techniek of ICT) beroep toegenomen met 372.000. In 2013 hadden naar schatting 1.489.000 personen een technisch beroep. In 2023 is dit toegenomen naar 1.861.000 personen. Dat is een stijging van 25%. In 2023 is ten opzichte van het jaar ervoor (2022) het aantal personen met een technisch beroep toegenomen met 1% (14.000 personen). In het jaar 2023 is ook de totale werkzame beroepsbevolking toegenomen van 9.548.000 in 2022 naar 9.737.000 personen in 2023 (+2%). ¹

Ontwikkeling aantal personen naar type technisch beroep | Het aantal personen met ICT beroepen en overige technische beroepen is toegenomen sinds 2013.¹ Het gaat bij ICT beroepen om een toename van 260.000 personen en bij overige technische beroepen om een toename van 177.000 personen. Onder overige technische beroepsgroepen verstaan we bijvoorbeeld ingenieurs, werktuigbouwkundigen en procesoperators (zie in de maatwerktabel alle beroepsgroepen per categorie). Als onderdeel van de stijging van het aantal ICT beroepen is het aantal software- en applicatieontwikkelaars naar schatting met 127% gestegen ten opzichte van 2013. In 2023 hebben zo’n 372.000 personen dit beroep, ongeveer 208.000 meer personen dan in 2013.²  

Het aantal personen met een technisch ambacht is in de periode 2013-2023 juist gedaald met 65.000 personen. Welke beroepsgroepen onder deze categorie worden geschaard, is ook in de maatwerktabel te vinden. Onder technische ambachten vallen onder meer de beroepsgroepen automonteurs, bouwarbeiders, stratenmakers, timmerlieden, dakdekkers, stukadoors, glaszetters, loodgieters, lassers, machinemonteurs, metaalbewerkers, elektriciens en elektronicamonteurs. Dit betreft beroepsgroepen met ernstig (aanhoudend) tekort aan personeel.³

Het laatste jaar (2022) is er een lichte groei van het aantal personen met een technisch ambacht (+9.000) of overig technisch beroep (+16.000), maar een lichte daling van het aantal personen met een ICT beroep (-10.000). 

Qua opleidingsachtergrond, zien we in het laatste jaar een stijging van het aantal personen dat basis opgeleid is en een technisch beroep heeft (+32.000). Dat geldt zowel voor ICT beroepen, ambachten als overige technische beroepen. Het aantal personen met middelbaar opleidingsniveau dat een ICT beroep heeft, is het laatste jaar gedaald (-23.000). Het aantal middelbaar opgeleiden met een technisch ambacht of overig technisch beroep is ongeveer gelijk gebleven. Onder hoogopgeleiden is het aantal personen met ICT beroepen en overige technische beroepen licht gestegen (samen +12.000). Het aantal hoogopgeleide ICT’ers is gestegen van 162.000 in 2013 tot 352.000 in 2023. Een toename van 117%. Het aantal hoogopgeleiden met overige technische beroepen is gestegen van 191.000 in 2013 tot 341.000 in 2023, een toename van 79%. Het aantal personen met een technisch ambacht is over de jaren weinig gewijzigd en is het laatste jaar iets lager dan het jaar ervoor (-3.000). 

De meest voorkomende technische beroepen waarbinnen personen werkzaam zijn, per opleidingsniveau: 

• Hoger opgeleiden: software- en applicatieontwikkelaars, ingenieurs (geen elektrotechniek), biologen en natuurwetenschappers, architecten, technici bouwkunde en natuur, databank- en netwerkspecialisten en gebruikersondersteuning ICT (samen 87% van de hoogopgeleide personen met een technisch beroep of 646.000 personen).
• Middelbaar opgeleiden: software- en applicatieontwikkelaars, technici bouwkunde en natuur, elektriciens en elektronicamonteurs, timmerlieden, productiemachinebedieners, projectleiders industrie en bouw en machinemonteurs (samen 49% of 342.000 personen).
• Basis opgeleiden: timmerlieden, productiemachinebedieners, hulpkrachten bouw en industrie, bouwarbeiders ruwbouw, elektriciens en elektronicamonteurs, productieleiders industrie en bouw en automonteurs (samen 50% of 206.000 personen).

Verdeling banen per technische sector | Van de 1.861.000 personen met een technisch beroep is in 2023 51% (946.000 personen) werkzaam in een van de zeven technische sectoren. Dit percentage is de afgelopen jaren afgenomen. Het is 4 procentpunt lager dan in 2013; toen werkte 55% van de personen met een technisch beroep in een van de technische sectoren. Drie sectoren zijn het grootste qua aantal personen met een technisch beroep: bouw, ICT en metaalindustrie. 70%¹van de personen die werken in een technische sector (in een technisch beroep), bevindt zich in een van deze drie sectoren. 

Achtergrondkenmerken technische beroepen per sector |Voor de leeftijdsverdeling van werkenden in een technisch beroep geldt dat de ICT-sector afwijkt ten opzichte van de andere sectoren. In de ICT-sector werken relatief jonge mensen; 43% van degenen met een technisch beroep is jonger dan 35 jaar en 11% is 55 jaar of ouder. Voor de andere technische sectoren geldt dat van degenen met een technisch beroep gemiddeld 32% jonger is dan 35 jaar en 25% 55 jaar of ouder. 

Er is variatie in het opleidingsniveau van werknemers in verschillende sectoren. Van de personen in de ICT-sector met een technisch beroep is 67% hoogopgeleid. De bouw, overige industrie en voedings- en genotmiddelenindustrie zijn sectoren met relatief weinig hoogopgeleide personen met een technisch beroep (respectievelijk 15%, 15% en 18%). 

Ontwikkeling technische beroepen per sector | De afgelopen jaren hebben verschuivingen plaatsgevonden in de technische banen van verschillende sectoren. In de grafiek is de ontwikkeling per sector ten opzichte van 2013 weergegeven. De ICT sector is de grote stijger, met een toename van 113% van het aantal personen met een technisch (ICT) beroep. Het gaat in absolute aantallen om +104.000 in 2023 ten opzichte van 2013.¹

De energie en delfstoffensector kent de laatste jaren weer een stijging. Het aantal technische banen in die sector nam af met 19% tussen 2013 en 2018. Daarna begon het aantal te stijgen en het aantal personen met een technisch beroep ligt in die sector nu 23% hoger dan in 2013 (+7.000 personen).  

Grootte van bedrijven waar mensen met een technisch beroep werken | 34% van de personen met een technisch beroep werkt in het grootbedrijf; een bedrijf met meer dan 250 werknemers. 63% van de personen met een technisch beroep werkt in een mkb-bedrijf (1 tot 250 werknemers). Er zijn geen referentiedata beschikbaar die helemaal aansluiten op deze definitie. Wel zijn data bekend van een andere meetmethode, met cijfers van 2022 en een andere definitie van bedrijfsgrootte.¹ Daaruit blijkt dat 43% van de werknemers werkt in grootbedrijf van 500 of meer personen. Personen met een technisch beroep werken dus vaker bij mkb/kleinere bedrijven dan gemiddeld. 

Van personen met een technisch beroep, werken mannen en basis/middelbaar opgeleiden vaker bij het mkb. Vrouwen met een technisch beroep werken in 43% van de gevallen bij grootbedrijf (250 of meer werknemers), bij mannen is dit 32%.  

Basisopgeleiden met een technisch beroep werken in 73% van de gevallen in het mkb (21% grootbedrijf). Van de middelbaar opgeleiden met een technisch beroep werkt 71% bij mkb (27% grootbedrijf). Van de personen met een technisch beroep en hoog opleidingsniveau werkt 50% bij het mkb; een lager aandeel dus. 48% van deze groep werkt bij het grootbedrijf.  

Bij de verschillende leeftijdscategorieën zijn er kleine verschillen zichtbaar. 34% van de 55-plussers in een technisch beroep werkt in een bedrijf van 250 of meer werknemers, terwijl 64% van de 55-plussers met een technisch beroep bij een midden- of kleinbedrijf werkt. Bij personen onder de 35 jaar werkt 65% bij mkb (31% bij een grootbedrijf) en van de technici tussen 35 en 54 jaar is dat 61% (36% grootbedrijf). 

Werkenden in de techniek naar opleidingsniveau |In 2023 is het grootste gedeelte van de personen met een technisch beroep hoogopgeleid (40%). 37% van degenen met een technisch beroep is middelbaar opgeleid en 22% is basisopgeleid.  

Vrouwen in een technisch beroep zijn relatief vaak hoogopgeleid: 53% van de vrouwen met een technisch beroep heeft een hbo- of wo-opleiding, ten opzichte van 37% van de mannen met een technisch beroep.  

Personen tot 35 jaar en van 35 tot en met 54 jaar met een technisch beroep hebben ook relatief vaker een hbo- of wo-opleiding gedaan (respectievelijk 44% en 42%) dan personen van 55 jaar of ouder met een technisch beroep (28%).¹

(Niet)technische opleidingsachtergrond personen met technische beroepen | 51% van de personen die in 2023 een technisch beroep uitvoerden, is technisch opgeleid. Dit percentage is sinds 2018 gelijk gebleven. Het aandeel dat werkzaam is in een technisch beroep en geen technische opleiding heeft gevolgd is 44%. Van 5% van de personen die werkt in een technisch beroep is de opleiding onbekend.  

Er zijn verschillen tussen opleidingsniveaus; werkenden in de techniek met basis opleidingsniveau hebben minder vaak een technische opleiding gevolgd (33%) dan middelbaar (53%) en hoger opgeleiden met een technisch beroep (59%). 

Gevolgde onderwijsrichting van werkenden in de techniek | Het totaal aantal werkenden met een technisch beroep is in 2023 1.861.000.  Wat is hun opleidingsachtergrond?
De onderwijsdiploma’s die het vaakst voorkomen bij personen in technische beroepen: 
1. Techniek, industrie en bouwkunde (38%) 
2. Algemeen (16%) 
3. Recht, administratie, handel en zakelijke dienstverlening (10%) 

Per opleidingsniveau wisselt de studierichting van personen in technische beroepen. 

Onder basisopgeleiden in een technisch beroep heeft 42% algemeen onderwijs gehad en 34% een diploma in techniek, industrie en bouwkunde. 

Onder middelbaar opgeleiden in een technisch beroep heeft 48% een diploma in de richting van techniek, industrie en bouwkunde en 18% is algemeen opgeleid. 

Onder hoger opgeleiden in een technisch beroep heeft 32% een diploma in de richting van techniek, industrie en bouwkunde, 17% een diploma in de richting van recht, administratie, handel en zakelijke dienstverlening, 17% een informatica-diploma en 11% een wiskunde en natuurwetenschappendiploma. 

Opvallend is het aandeel met een diploma recht, administratie, handel en zakelijke dienstverlening onder hoogopgeleiden met een technisch beroep. In data gebundeld van 2018-2023 is de onderwijsrichting verder uitgesplitst.¹ Daaruit is op te maken dat personen met een technisch beroep in deze categorie gediplomeerden relatief vaak de opleidingsrichting management bedrijfs- en personeelswetenschappen hebben gevolgd.  

Technisch gediplomeerden werkzaam in (niet)technische beroepen |Technisch opgeleiden komen terecht in zowel technische als niet-technische beroepen en sectoren. Van alle werkende technisch opgeleide personen heeft: 

• 30% een technisch beroep in een technische sector; denk hierbij bijvoorbeeld aan een bouwvakker in een bouwbedrijf. 

• 25% een technisch beroep in een niet-technische sector of sector onbekend; denk hierbij bijvoorbeeld aan een ICT’er die bij de overheid werkt. 

• 11% een niet-technisch beroep in een technische sector; denk hierbij aan een leidinggevende in een technisch bedrijf. 

• 34% een niet-technisch beroep in een niet-technische sector of sector onbekend; denk bijvoorbeeld aan een bioloog die werkt als docent op een middelbare school. Of een wiskundige als consultant bij een adviesbureau. 

De 45% met een niet-technisch beroep betekent dus niet per definitie dat het gaat om ‘weglek’, een kwart van hen werkt bijvoorbeeld in een technische sector. Uit onderzoek van hogeschool Saxion en Universiteit Twente¹ blijkt dat 82% van hun technisch gediplomeerden aangeeft technische kennis nodig te hebben voor zijn/haar functie, hoewel alleen de helft van hen in een technisch beroep terechtkomt. 

Het percentage technisch opgeleiden dat in een technisch beroep werkt neemt af met de leeftijd: in 2023 gaat het bij technici onder de 35 jaar om 60% in een technisch beroep, voor technici tussen de 35 tot en met 54 jaar om 54%, terwijl het bij de 55-plussers om 48% gaat. Met name hoogopgeleide 55-plussers met een technische studieachtergrond werken in niet-technische beroepen (55%). Dit is deels verklaarbaar doordat zij regelmatig doorgroeien naar een leidinggevende functie, al dan niet in een technische omgeving. Leidinggevende functies worden niet meegerekend tot de technische beroepen, terwijl bij de betreffende functie vaak wel technische kennis en ervaring gewenst is. 

Relatief weinig vrouwen met een technische opleiding werken in een technisch beroep: 34% ten opzichte van 58% van de mannen. 

Technisch gediplomeerden werkzaam in (niet)technische beroepen |Welke (niet-)technische opleidingen leiden relatief vaak tot een technisch beroep?  

De opleidingsrichtingen die vaak leiden tot een technisch beroep zijn informatica en techniek, industrie en bouwkunde. Personen met een informaticadiploma werken in 61% van de gevallen in een technisch beroep. Bij personen met techniek-, industrie- en bouwkundediploma’s is dit bij 55% het geval. 

Studierichtingen waarbij relatief weinig personen een technisch beroep hebben, zijn gezondheidszorg en welzijn (4%) en onderwijs (4%). Van de andere studierichtingen is het aandeel afgestudeerden dat een technisch beroep heeft 10% of meer. Landbouw, diergeneeskunde en -verzorging en vormgeving/kunst/talen/geschiedenis steken er als ‘niet-technische’ richtingen bovenuit met percentages rond de 17-19%.  

Binnen de grote onderwijscategorieën verschillen subrichtingen¹ als het gaat om het percentage afgestudeerden die in een technisch beroep werken. De subgroepen met het hoogste percentage afgestudeerden in een technisch beroep zijn elektronica en industriële automatisering (64%), gevolgd door softwareontwikkeling en systeemanalyse (62%) en elektro- en energietechniek (62%). Vervolgens zijn in de richtingen bouwkunde en civiele techniek (57%) en ontwerp en beheer van databases en netwerken (57%) de meeste gediplomeerden aan het werk in een technische functie.  

Binnen de hoofdcategorie “vormgeving, kunst, talen en geschiedenis” zijn de verschillen tussen subrichtingen het grootst. Ter illustratie: 28% van de (werkende) afgestudeerden in audiovisuele techniek en mediaproductie heeft een technisch beroep en 25% van de afgestudeerden mode-, interieur-, en industriële vormgeving. Tussen de 10% en 18% van de afgestudeerden van de volgende richtingen heeft een technisch beroep: kunstnijverheid (18%), beeldende kunst en kunstgeschiedenis (16%), geschiedenis, archeologie (13%), filosofie en ethiek (11%), moedertaal, literatuur en taalwetenschap (11%) en vreemde talen (10%). Aan de andere kant werken bijvoorbeeld afgestudeerden muziek en theater (8%) en theologie en levensbeschouwing (6%) minder vaak in een technisch beroep. 

Niet-technische beroepen waarin personen met een technische opleidingsachtergrond werken | Een deel van de personen met een technische achtergrond, werkt in een niet-technisch beroep (45%). De beroepsgroepen waar zij vaak in terecht komen, zijn: 

• Basisopgeleide technici: vrachtwagenchauffeur, transportplanner en logistiek medewerker of lader, losser en vakkenvuller (samen 32% van de niet-technische beroepen). 
• Middelbaar opgeleide technici: transportplanner en logistiek medewerker, vertegenwoordiger en inkoper of verkoopmedewerkers detailhandel (samen 21% van de niet-technische beroepen). 
• Hoger opgeleide technici: bedrijfskundige en organisatieadviseur, adviseur marketing, public relations en sales of managers productie (samen 20% van de niet-technische beroepen).