Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
Arbeidsvraag- en tekorten
Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel en hebben grote gevolgen voor de arbeidsmarkt: de wereld verandert zowel maatschappelijk als economisch gezien. Er ontstaan nieuwe beroepen en werkvormen, terwijl er ook beroepen verdwijnen en bestaande functies veranderen. Hoe ontwikkelt de vraag naar techniek en ICT zich momenteel? Voor welke functies zijn vacatures moeilijk te vervullen? En hoe verhoudt de arbeidsvraag zich tot werkloosheidscijfers onder personen met een technische opleidingsachtergrond? Cijfers over de ontwikkeling van de vraag naar technisch personeel vind je hier.
De arbeidsmarktdata worden jaarlijks geüpdatet. Het betreft hier een update van 24 mei 2022. De vacaturecijfers van zowel techniek als ict hebben nog een update gehad in augustus 2022.
Monitor Techniekpact
Vond je dit een interessante monitor? Deel het!
Vanaf 2017 is het aantal openstaande vacatures voor technische beroepen flink gestegen.1 In het eerste kwartaal van 2020 kregen we te maken met de coronacrisis. Dit zorgde voor een daling in het aantal openstaande vacatures. Daarna nam het aantal weer fors toe. In het eerste kwartaal van 2022 zijn er 81.600 openstaande technische vacatures. Dit is veel meer dan begin 2017, toen waren er ongeveer 36.300 openstaande vacatures voor technische beroepen. Op beroepsniveau 1 zijn er in het eerste kwartaal van 2022 naar schatting 6.800 openstaande vacatures (t.o.v. 1.600 begin 2017), 50.000 op beroepsniveau 2 (t.o.v. 23.500 begin 2017), 11.900 op beroepsniveau 3 (t.o.v. 6.500 begin 2017) en 12.900 op beroepsniveau 4 (t.o.v. 4.700 begin 2017).2
1. Bron: UWV. Zie hier voor informatie over de methodologie. UWV heeft de methode per kwartaal 1 van 2022 herzien. Dit is met terugwerkende kracht toegepast. Daardoor lopen de data terug tot en met 2017. Zie hier de Lijst met technische beroepen per beroepniveau.
2. De beroepsniveaus zijn volgens de ISCO-indeling. Beroepsniveau 1: eenvoudige routinematige taken; elementair of lager onderwijsniveau vereist. Beroepsniveau 2: weinig tot middelmatig complexe taken; lager of middelbaar onderwijsniveau vereist. Beroepsniveau 3: complexe taken; middelbaar of hoger onderwijsniveau vereist. Beroepsniveau 4: zeer complexe gespecialiseerde taken; hoger of wetenschappelijk onderwijsniveau vereist.
UWV analyseert de verhouding tussen vraag en aanbod van arbeid. De spanningsindicator geeft de verhouding weer tussen het aantal openstaande vacatures en kortdurend werkzoekenden. Hoe krapper, dus hoe roder de kaartjes, hoe meer vacatures en hoe minder werkzoekenden. Voor werkgevers is het in een krappe arbeidsmarkt moeilijk om personeel te vinden. In de kaart is te zien dat in het eerste kwartaal van 2022 in arbeidsmarktregio Drenthe is sprake van een gemiddelde arbeidsmarkt. In alle andere arbeidsmarktregio’s is sprake van een krappe tot zeer krappe arbeidsmarkt voor technische beroepen.1
1. Bron: UWV, 2022.
Vanaf 2017 is het aantal openstaande vacatures voor ICT beroepen fors toegenomen. In het eerste kwartaal in 2020 is er een trendbreuk waar te nemen die samenhangt met de coronacrisis. Na een daling in 2020, steeg het aantal vacatures echter weer snel. Er zijn in het eerste kwartaal van 2022 33.000 openstaande vacatures in de ICT. Ter vergelijking: het aantal openstaande vacatures bedroeg 14.600 begin 2017.1
De stijging in het aantal ICT-vacatures afgelopen jaren, deed zich voor op zowel beroepsniveau 3 als 4, waarbij de stijging sterker was op het hogere beroepsniveau.2 Op beroepsniveau 1 en 2 zijn er geen ICT-vacatures. In het eerste kwartaal van 2022 waren er naar schatting 27.300 openstaande vacatures op beroepsniveau 4 (t.o.v. 10.700 begin 2017) en 5.800 op beroepsniveau 3 (t.o.v. 3.900 begin 2017).
1. Bron: UWV. Zie hier voor informatie over de methodologie. UWV heeft de methode per kwartaal 1 van 2022 herzien. Dit is met terugwerkende kracht toegepast. Daardoor lopen de data terug tot en met 2017. Zie hier de lijst met ICT beroepen per beroepsniveau.
2. De beroepsniveaus zijn volgens de ISCO-indeling. Beroepsniveau 1: eenvoudige routinematige taken; elementair of lager onderwijsniveau vereist. Beroepsniveau 2: weinig tot middelmatig complexe taken; lager of middelbaar onderwijsniveau vereist. Beroepsniveau 3: complexe taken; middelbaar of hoger onderwijsniveau vereist. Beroepsniveau 4: zeer complexe gespecialiseerde taken; hoger of wetenschappelijk onderwijsniveau vereist.
UWV analyseert de verhouding tussen vraag en aanbod van arbeid. De spanningsindicator geeft de verhouding weer tussen het aantal openstaande vacatures en kortdurend werkzoekenden. Hoe krapper, dus hoe roder de kaartjes, hoe meer vacatures en hoe minder werkzoekenden. Voor werkgevers is het in een krappe arbeidsmarkt moeilijk om personeel te vinden. In de kaart is te zien dat in het eerste kwartaal van 2022 in alle delen van Nederland de arbeidsmarkt voor ICT beroepen zeer krap is.1
1. Bron: UWV, 2022.
Moeilijk vervulbare vacatures in de techniek
Meer dan de helft van de vacatures in 2021 was volgens werkgevers moeilijk vervulbaar en 61% van de werkgevers verwacht dat het vervullen van vacatures (nog) moeilijker wordt. Dit blijkt uit onderzoek van het UWV.1 In de sector bouw zijn de vacatures het lastigst te vervullen. Voor 77% van de vacatures kan niet zomaar een kandidaat worden gevonden. De sectoren die daarna het vaakst te maken hebben met onvervulbare vacatures, zijn de industrie en ICT. Als gekeken wordt naar beroepsklassen, onafhankelijk van sector, dan blijkt dat als een werkgever zoekt naar iemand voor een technische of productiefunctie, het moeilijkst een kandidaat kan worden gevonden.
Ook tijdens de coronacrisis bleven vacatures vaak lastig vervulbaar. Bij een groot deel van de bedrijven die voor de coronacrisis moeilijk vervulbare vacatures had, is dat tijdens het voorjaar van 2021 nog steeds het geval.2 Een gebrek aan sollicitanten is de grootste oorzaak dat de vacatures moeilijk kunnen worden vervuld. Ook ontbreken vaak benodigde vakkennis en werkervaring.
1. Bron: UWV, Moeilijk vervulbare vacatures en behoud van personeel: ervaringen werkgevers. Uitgegeven op 3 februari 2022.
2. Bron: UWV, Moeilijk vervulbare vacatures, 2021.
Moeilijk vervulbare vacatures in de ICT
De arbeidsmarkt voor ICT-beroepen is al sinds halverwege 2017 als ‘zeer krap’ te typeren.1 Grote krapte bevindt zich in de beroepsgroepen software- en applicatieontwikkelaars, databank- en netwerkspecialisten en gebruikersondersteuning ICT.2
36% van de bedrijven in de ICT-sector ervaart in het eerste kwartaal van 2022 problemen in het verlenen van diensten door te weinig personeel.3 Niet alleen in de ICT-sector, maar ook in andere sectoren is het lastig om ICT-personeel te vinden. Denk aan banken, overheid en online winkels.4 Door de toename van het thuiswerken is er extra vraag naar professionals met kennis van Cloud toepassingen en security specialisten. Daarnaast blijven er goede kansen op werk voor onder andere datascientists, programmeurs en developers in specifieke talen en specifieke toepassingen. De moeilijk vervulbare vacatures hebben vooral betrekking op hbo’ers en academici met up-to-date kennis.
1. Bron: UWV, Kansrijke en minder kansrijke beroepen, 2021.
2. Bron: UWV spanningsindicator. Kwartaal 4 2021.
3. Bron: CBS Statline, Conjunctuurenquête Nederland; kwartaal, bedrijfstakken, 2022.
4. Bron: UWV, Kansrijke en minder kansrijke beroepen, 2021.
De werkloosheid onder personen met een technische opleidingsachtergrond is de afgelopen twee jaar licht toegenomen: van 2,3% in 2019 tot 3,2% in 2021.1 Dit hangt samen met een algehele toegenomen werkloosheid als gevolg van de coronacrisis. Nog steeds zijn technisch opgeleiden minder vaak werkloos dan gemiddeld: 3,2% van de technische opgeleiden, tegenover 4,2% gemiddeld in 2021.2
Technisch opgeleiden jonger dan 35 jaar (4,4%) en ouder dan 55 jaar (3,6%) zijn relatief vaker werkloos dan technisch opgeleiden tussen de 35 en 54 jaar (2,4%). In absolute aantallen gaat het om 22.000 personen onder de 35 jaar, 19.000 personen tussen de 35 en 54 jaar en 14.000 personen boven de 55 jaar. Dit patroon is zichtbaar onder de gehele beroepsbevolking; 6,2% van de beroepsbevolking tot 35 jaar is werkloos, 2,8% van degenen in de leeftijdscategorie 35 tot en met 54 jaar en 3,3% van de 55-plussers.
Basisopgeleide technici zijn relatief vaker werkloos (4,0%) dan middelbaar (2,9%) en hoger opgeleide (3,3%) technici. In 2021 waren er 10.000 basisopgeleide, 19.000 middelbaar opgeleide en 26.000 hoger opgeleide technici werkloos.
Technisch opgeleide vrouwen zijn vaker werkloos dan technisch opgeleide mannen. Bij vrouwen gaat het om 5,3% in 2021 en bij mannen om 2,8%. In totaal waren in 2021 13.000 vrouwen en 41.000 mannen met een technische opleidingsachtergrond werkloos.
1. Bron: CBS maatwerk, Arbeidsdeelname van technici, 2013-2021, 2022
2. Bron: CBS Arbeidsdeelname; kerncijfers. Bij de berekeningen is uitgegaan van de huidige standaarddefinities beroepsbevolking van 15 tot 75 jaar en een 1-uursgrens. Dit geldt voor zowel de werkloosheid onder personen met een technische opleidingsachtergrond als voor de werkloosheid onder de algemene beroepsbevolking.
Vanuit het buitenland komen jaarlijks duizenden studenten in Nederland aan de universiteit studeren. Een deel van de internationale studenten vindt na hun studie in Nederland een baan. Vanaf het afstudeercohort in 2006 heeft Nuffic in kaart gebracht of gediplomeerden in Nederland blijven. In de grafiek is zichtbaar welk percentage van de internationale studenten in de natuur- en techniekrichting1 vijf jaar na het behalen van hun diploma nog in Nederland is. Dit is vergeleken met het percentage afgestudeerden in andere richtingen. Te zien is dat relatief meer afgestudeerden van een natuur- en techniekstudie na vijf jaar nog in Nederland zijn. In meetjaar 2017 (afstudeercohort 2012) gaat het om ongeveer 37,3% van natuur- en techniek gediplomeerden en 20,5% van gediplomeerden in andere studierichtingen. Wel is er een aantal jaren een licht dalende trend geweest in het relatieve aantal blijvers. In 2011 (afstudeercohort 2006) was het percentage blijvers onder natuur- en techniekgediplomeerden na vijf jaar namelijk 42,9%. Daar staat tegenover dat het absolute aantal internationale studenten is toegenomen en daarmee ook het absolute aantal blijvers van een natuur- of techniekstudie is toegenomen van 470 in 2011 (afstudeercohort 2006) tot 750 in 2017 (afstudeercohort 2012).2
1. De indeling is gebaseerd op de ‘HOOP-gebieden’ van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, wat staat voor Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan. Deze indeling bestaat uit de gebieden: gezondheidszorg, landbouw & natuurlijke omgeving, economie, recht, gedrag & maatschappij, taal & cultuur, onderwijs, natuur, techniek en sectoroverstijgend.
2. Bron cijfers: Nuffic, ongepubliceerde data. Dit zijn de meest recente data die momenteel beschikbaar zijn.
Grote vraag naar ICT- en technische professionals
Publicatie februari 2022. Hoe staat het ervoor met de vraag naar technici? En hoeveel ondernemers ervaren belemmeringen in het leveren van producten/diensten door personeelstekort?
In dit overzicht vind je de laatste stand van zaken als het gaat om de vraag naar technisch en ICT-personeel.