Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
In de Monitor Techniekpact is er extra aandacht voor de keuzes die mannen en vrouwen maken in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Binnen het thema vmbo zijn data verzameld om antwoord te vinden op de volgende vragen: welk deel van de jongens en meiden kiest een technisch profiel/vakkenpakket en in welke verhoudingen (ratio’s) resulteert dat in de klas? En hoe zit het met de doorstroom naar technisch mbo?
De onderwijsdata worden jaarlijks geüpdatet. Het betreft hier een update van 27 juni 2024.
M/V: aandeel leerlingen techniek vmbo-bb/kb/gl (3e leerjaar) | Binnen de basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-bb), kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-kb) en gemengde leerweg (vmbo-gl) kiezen meiden nog altijd minder vaak voor een technisch profiel dan jongens (6% versus 33%). De technische profielen zijn Bouwen, wonen en interieur; Maritiem en techniek; Media, vormgeving en ICT; Mobiliteit en transport en Produceren, installeren en energie.
Wel is er de afgelopen tien jaar een lichte stijging te zien van het aandeel meiden dat een technische richting kiest, terwijl dit bij jongens juist licht daalde. Het aandeel meiden dat kiest voor een technisch profiel is in tien jaar gestegen van 4% (2013/14) naar 6% (2023/24). Bij jongens is het aandeel licht afgenomen van 34% (2013/14) naar 33% (2023/24). De trend per leerweg is als volgt:
Basisberoepsgerichte leerweg
Het aandeel meiden dat een technisch profiel kiest binnen de leerweg vmbo-bb is sterk gegroeid van 3% in 2013/14 naar 5% in 2022/23. Het aandeel jongens dat kiest voor een technisch profiel daalde van 41% in 2013/14 naar 37% in 2023/24.
Kaderberoepsgerichte leerweg
Het aandeel meiden dat binnen de leerweg vmbo-kb kiest voor techniek is gestegen van 3% (2013/14) naar 6% (2023/24). Bij jongens is het aandeel vrij constant, het is in 2023/24 met een aandeel van 38% hetzelfde als tien jaar geleden.
Gemengde leerweg
Binnen de leerweg vmbo-gl is het aandeel jongens dat kiest voor een technisch profiel licht gestegen. Namelijk van 16% (2013/14) naar 20% (2023/24). Hoewel het aandeel meiden dat kiest voor een technisch profiel t.o.v. tien jaar geleden (2013/14) op 6% is gebleven, kan worden opgemerkt dat het percentage (6%) het laatste jaar iets hoger ligt dan de voorgaande jaren (5%, 4% of zelfs 3%).
Ratio m/v technisch vmbo-bb/kb/gl (3e leerjaar) | Meiden zijn behoorlijk in de minderheid binnen de technische profielen van de basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-bb), kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-kb) en gemengde leerweg (vmbo-gl). Wel is de vertegenwoordiging van meiden de afgelopen tien jaar toegenomen. De verhouding in de technische profielen is 14% meiden tegenover 86% jongens in 2023/24 t.o.v. 9% meiden/91% jongens in 2013/14 in het derde leerjaar van het vmbo. De stijging van 9% (2013/14) naar 14% (2023/24) betekent dat er gemiddeld anderhalf keer zoveel meiden in de klas te vinden zijn binnen de technische profielen ten opzichte van tien jaar geleden.
Deze ontwikkeling is met name terug te zien bij het vmbo-bb en -kb. Binnen de gemengde leerweg (vmbo-gl) is de ratio min of meer gelijk gebleven.
Basisberoepsgerichte leerweg
Binnen de basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-bb) is te zien dat de verhouding meiden/jongens in de technische profielen het verst uit elkaar ligt, maar wel naar elkaar toegroeit. In de technische profielen was 5% vrouw in 2013/14; dit is gestegen naar 10% in 2023/24.
Kaderberoepsgerichte leerweg
Ook binnen de kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-kb) is de ratio meiden/jongens in technische profielen dichter bij elkaar gekomen. Deze trend is sinds 2008/09 ingezet (te zien door schuifbalkje bij “Instroomjaar” aan te passen), en de ontwikkeling heeft zich doorgezet tot nu. In 2008/09 lag binnen de technische profielen van het derde leerjaar de verhouding op 5% meiden t.o.v. 95% jongens. Tien jaar geleden, in 2013/14, lag binnen de technische profielen van het derde leerjaar de verhouding op 7% meiden t.o.v. 93% jongens. In 2023/24 gaat het om 13% meiden en 87% jongens. Dit betekent dat meiden steeds meer vertegenwoordigd zijn in technische profielen, maar nog wel sterk in de minderheid zijn.
Gemengde leerweg
Binnen de gemengde leerweg (vmbo-gl) is de ratio meiden/jongens met een technisch profiel in vergelijking met tien jaar geleden afgenomen. In 2023/24 is binnen de technische profielen in het derde leerjaar 24% vrouw. In 2013/14 was dit 28%. In tussenliggende jaren waren vrouwen nog iets minder vertegenwoordigd in de technische profielen (bijvoorbeeld 19% in 2017/18 en 2018/19); de laatste drie jaren is het stabiel op 24%. Door relatief lage aantallen in vmbo-gl kan de ratio tussen individuele jaren wat verschillen.
M/V: aandeel techniek binnen gediplomeerden vmbo-gl/tl | De afgelopen tien jaar kozen meer meiden in de gemengde en theoretische leerweg voor een technisch vakkenpakket (natuur- en scheikunde, NaSk). Het aandeel dat met NaSk diplomeert binnen deze leerwegen, is gestegen van 21% (2012/13) naar 25% (2022/23). Er is de laatste jaren wel sprake van een afname. Bij jongens is een afname te zien. In 2012/13 behaalde 51% een technisch vmbo-gl of -tl diploma, in 2022/23 is dit afgenomen naar 44%. Deze trend geldt met name voor de theoretische leerweg.
Gemengde leerweg
Het aandeel meiden met een technisch diploma binnen de gemengde leerweg (vmbo-gl) steeg van 2012/13 tot aan 2018/19 van 18% naar 25%. Daarna was er sprake van een daling tot 21% in 2021/22. Het aandeel is in het laatste jaar (2022/23) wel weer toegenomen tot 23%. Het aandeel jongens met een technisch diploma steeg van 2012/13 tot aan 2018/19 van 53% tot 58%, daalde daarna tot 51% (2020/21) en stijgt de laatste twee jaar weer tot 53% in 2022/23.
Theoretische leerweg
Binnen de theoretische leerweg (vmbo-tl) haalde 25% van de meiden in 2022/23 een technisch diploma. Een positieve ontwikkeling t.o.v. 2012/13, toen lag dit aandeel op 22%. Het aandeel is de laatste jaren wel dalende. Het aandeel jongens dat een technisch vmbo-tl diploma behaalde is daarentegen afgenomen: 43% in 2022/23 t.o.v. 50% in 2012/13.
Ratio m/v technisch gediplomeerden vmbo-gl/tl | Van de gediplomeerden met een technisch vakkenpakket is de ratio m/v de afgelopen zes jaar vrijwel ongewijzigd gebleven. In de afgelopen tien jaar is de ratio wel naar elkaar toegegroeid. In 2022/23 is de verhouding 35% meiden tegenover 65% jongens. In 2012/13 was de verhouding 30% meiden t.o.v. 70% jongens. Dit betekent iets meer balans, maar de meiden met een technisch vakkenpakket zijn in de gemengde en theoretische leerweg nog in de minderheid. De toename van de vertegenwoordiging vrouwen over tien jaar is een trend die bij zowel vmbo-gl als -tl zichtbaar is, maar bij vmbo-tl valt deze ontwikkeling het meest op.
Gemengde leerweg
Binnen vmbo-gl is de verhouding jongens/meiden die een technisch profiel volgen de afgelopen tien jaar iets meer naar elkaar toe gegroeid. In 2012/13 was de ratio: 29% meiden tegenover 71% jongens. Het afgelopen jaar is van de vmbo-gl-gediplomeerden met een technisch vakkenpakket 32% vrouw tegenover 68% man.
Theoretische leerweg
De ratio jongens en meiden met een technisch vakkenpakket in de theoretische leerweg ontwikkelt zich richting een meer gebalanceerde verdeling. De verhouding van technisch gediplomeerden vmbo-tl was in 2012/13 30% meiden en 70% jongens, in 2022/23 is de verhouding 36% meiden tegenover 64% jongens.
M/V: doorstroom leerlingen vmbo naar technisch mbo | Het aandeel jongens dat na het vmbo kiest voor een technische mbo-opleiding is aanzienlijk hoger dan het aandeel meiden (48% versus 10%). Het aandeel jongens dat doorstroomt is de afgelopen tien jaar heel licht toegenomen: van 47% in 2012/13 naar 48% in 2022/23. Het aandeel meiden dat van het vmbo doorstroomt naar een mbo-opleiding in de techniek is gestegen van 7% in 2012/13 naar 10% in 2022/23.
Opvallend is dat vanuit de technische profielen (vmbo-bb/-kb/-gl), jongens vaker doorstromen naar een technische mbo-studie dan meiden. Bij jongens gaat het in 2022/23 om 80% van degenen die een technisch vmbo-diploma halen en bij meiden om 44%.
Basisberoepsgerichte leerweg
Vanuit vmbo-bb is zowel het aandeel meiden als jongens dat kiest voor een technische mbo-opleiding de afgelopen tien jaar gestegen. Jongens stromen nog altijd veel vaker door naar technisch mbo dan meiden. Het aandeel jongens dat doorstroomt naar technisch mbo is 55% in 2022/23. In 2012/13 was het aandeel 53%. In 2012/13 stroomde 3% van de meiden door naar technisch mbo, en in 2022/23 is dit opgelopen naar 6%.
Kaderberoepsgerichte leerweg
Het aandeel jongens dat vanuit vmbo-kb doorstroomt naar een mbo-opleiding in de techniek is redelijk stabiel gebleven de afgelopen tien jaar. Bij meiden is het aandeel wel gestegen.
In 2012/13 was het aandeel jongens dat doorstroomde 51%. Na lichte schommelingen is het aandeel 52% in 2022/23. De doorstroom van meiden binnen deze leerweg is daarentegen licht gestegen ten opzichte van tien jaar terug: van 7% in 2012/13 naar 9% in 2022/23.
Gemengde leerweg
Binnen vmbo-gl zijn de afgelopen tien jaar zowel bij meiden als jongens dezelfde schommelingen waar te nemen wat betreft het aandeel dat doorstroomt naar het technisch mbo. Voor zowel jongens als meiden geldt een stijging ten opzichte van tien jaar geleden. Het aandeel meiden dat doorstroomt naar een technische mbo-opleiding was in 2012/13 8% en is in 2022/23 12%. Het aandeel jongens was in 2012/13 48% en is in 2022/23 52%.
Theoretische leerweg
In 2022/23 stroomde 11% van de meiden van het vmbo-tl door naar een mbo-vervolgopleiding in de techniek, een lichte toename t.o.v. de 10% in 2012/13. Het aandeel jongens dat doorstroomt naar het technisch mbo was in 2022/23 hetzelfde als tien jaar terug: 40%. Zowel voor meiden als jongens lag het percentage in 2017/18 wel iets hoger.
Ratio m/v doorstroom vmbo naar technisch mbo | De groep meiden die na het vmbo verder studeert in de techniek is aanzienlijk kleiner dan de groep jongens die doorstroomt naar een technische mbo-opleiding. Wel is de verhouding licht naar elkaar toegegroeid. In 2022/23 was van de doorstromers naar technisch mbo 16% vrouw en 84% man, in 2012/13 lag de verhouding op 13% meiden versus 87% jongens.
Bij de doorstroom vanuit vmbo-bb ligt de verhouding het verst uit elkaar, gevolgd door vmbo-kb. De verhouding vanuit vmbo-gl en vmbo-tl is iets meer gebalanceerd.
Basisberoepsgerichte leerweg
De verhouding meiden/jongens die na het vmbo-bb doorstroomt naar een technische mbo-opleiding ligt het verst uiteen. In 2022/23 lag de verhouding op 7% meiden tegenover 93% jongens. Wel is dit iets meer gebalanceerd dan tien jaar terug. In 2012/13 was de ratio 5% meiden tegenover 95% jongens.
Kaderberoepsgerichte leerweg
In 2022/23 lag de verhouding leerlingen die na het vmbo-kb verder studeert in de techniek op 14% meiden en 86% jongens. Ook hier zijn de jongens dus ruim in de meerderheid. Wel is het iets naar elkaar gegroeid de afgelopen tien jaar. In 2012/13 lag de verhouding op 11% meiden tegenover 89% jongens.
Gemengde leerweg
In 2012/13 was van de vmbo-gl-leerlingen die doorstroomden naar een mbo-opleiding in de techniek 16% vrouw en 84% man. Tien jaar later, in 2022/23, is daar een lichte verschuiving in gekomen: 21% vrouw versus 79% man.
Theoretische leerweg
Iets meer dan een vijfde van de groep leerlingen die na het vmbo-tl doorstroomt naar een technische vervolgopleiding in het mbo, bestaat uit meiden: 22% ten opzichte van 78% jongens (vmbo-gediplomeerden 2022/23). Een ontwikkeling waar de afgelopen 10 jaar niet veel verandering in is geweest. In 2012/13 ging het om een ratio van 20% meiden tegenover 80% jongens.