‘Weg van de bevoegdhedendiscussie’

‘Het concept een stap verder brengen in de richting van structurele samenwerking. Dat was het doel en dat is gelukt’, begint Lucie Saxton. ‘Dat komt vooral door de ontstane discussie. Daarin kwamen zaken aan de orde die belangrijk zijn voor de duurzame inzet van hybride docenten. Die dialoog beschouw ik als winst.’ Leon Maas is als adviseur betrokken bij de pilot en hij vult aan. ‘Tijdens de pilot merkte ik (weer) dat er een groot verschil is tussen hoe het onderwijs en hoe het bedrijfsleven naar hybride docenten kijken. Voor het onderwijs is een hybride docent een docent die voor meerdere dagen per week en voor een lange periode vanuit het bedrijfsleven het onderwijs als docent komt versterken, redenerend vanuit de bevoegde formatiesterkte. Voor het bedrijfsleven is dat vaak niet haalbaar, een of twee jaar detachering voor twee dagen per week is al erg fraai. Het gaat erom dat we een structuur neerzetten, die voor onderwijs en bedrijfsleven werkt. Door juist daarover een discussie te voeren, kom je ook tot interessante en haalbare oplossingen. Als een hybride docent relatief kort blijft maar wel een goede opvolger krijgt, ben je er ook.’ 

Meerwaarde 
Zowel Lucie Saxton als Leon Maas vinden dat de discussie over hybride docenten te snel en te vaak uitdraait op een debat over onderwijstijd en lesbevoegdheid. ‘Een hybride docent is pas écht docent na drie jaar, met een PDG of tweedegraadsbevoegdheid. De drempel wordt dan wel erg hoog. In onze pilot keken we naar verschillende variaties om zonder bevoegdheid toch voor de klas te kunnen’, vertelt Lucie Saxton. ‘Ook de commissie Zevenbergen, die de opdracht heeft om de knelpunten in het huidige bevoegdhedenstelsel op te lossen, kijkt hiernaar. Maar, in alle eerlijkheid, de overheid gaat ook niet heel snel. Natuurlijk moet je gekwalificeerde docenten voor de klas halen, maar een hybride docent hóéft niet altijd voor de klas te staan. Hij kan ook functioneren als een hybride expert, die de docent aanvult. We moeten kijken naar wat (wél) kan.’ Leon Maas wil graag helemaal weg van de bevoegdhedendiscussie. ‘Vanuit het onderwijs gaat het snel over bevoegdheden. Dat brengt de situatie − oplossing voor docententekort − en de titel hybride ‘docent’ logischerwijs mee. Natuurlijk moet je ook als hybride docent beschikken over onderwijsvaardigheden, maar hun meerwaarde is hun praktijkkennis. Dat moet je niet uit het oog verliezen. Daar word je als onderwijs, docententeam, student, bedrijfsleven en last but not least de hybride docent zelf beter van!’ 

Leerpunten
Welke leerpunten heeft de eerste Rotterdamse pilot opgeleverd? Leon Maas: ‘De werving is goed gegaan, dat is mooi om te zien. Maar we moeten concluderen dat de hybride docent geen oplossing is voor docententekort, althans niet in de vorm waar wij voor kiezen. Het derde leerpunt is: zorg dat hybride docenten een zachte landing krijgen. Soms zie je dat ze, bij wijze van spreken, donderdag worden aangenomen en vrijdag voor de klas moeten staan, zonder goede begeleiding. Dat kan niet, dan haken mensen af.’ Lucie Saxton vult aan: ‘Je moet in gesprek blijven over verwachtingen. Een andere leerervaring is dat er niet één hybride docent is. De één kan zo de klas in. De ander heeft misschien veel waardevolle kennis, maar kan die minder overdragen aan studenten. Zo iemand heeft wel meerwaarde voor een team, door kennis te delen met docenten of iets te doen in het lesprogramma. Onze volgende stap is zorgen voor beleid waarin hybride docenten makkelijker inzetbaar zijn. Dat moet maatwerk zijn, kies de vorm die past bij jouw organisatie. Zo wordt het concept aantrekkelijk voor verschillende groepen.’ Leon Maas voegt toe: ‘Wij geloven in een groeimodel. Eerst de basis. Daarna bouw je het eisenpakket verder uit en kunnen mensen eventueel doorgroeien naar volwaardig (hybride) docent, maar dat hoeft niet’.

Wat moet er gebeuren?
Gevraagd naar wat nodig is om het concept hybride docenten tot een landelijk succes te maken, is Lucie Saxton helder. Zorg dat de drempel laag is. ‘Dat kan door de noodzaak voor een officiële onderwijsbevoegdheid aan te passen of hier in elk geval variatie in aan te brengen. Ruimte in de onderwijsformatie is ook prettig. Dat geeft meer mogelijkheden voor de aanstelling van mensen die niet voor de klas staan, maar wel deel uitmaken van het team.’ ‘Het salarisverschil tussen onderwijs en bedrijfsleven is ook iets om bij stil te staan: het helpt enorm als er structureel middelen beschikbaar komen voor meerjarige afspraken tussen onderwijs en bedrijfsleven’, vervolgt Leon Maas. ‘Bottom line: vaak is er sprake van met de mond belijden van de hybride docent. Iedereen vindt het een goed idee. Maar we moeten de randvoorwaarden creëren om te zorgen dat het echt een succes wordt.’ 

Win-winsituatie 
De twee maken zich al een aantal jaar hard voor de komst van hybride docenten. Zijn ze na al die tijd meer of minder enthousiast? ‘Ik word alleen maar enthousiaster’, zegt Lucie Saxton. ‘We zetten elke keer stapjes vooruit. Daardoor weten we steeds beter wat nodig is. Die praktijkkennis moet de klas in: links om of rechts om. Als het zonder onderwijsbevoegdheid kan, dan is dat een prima optie.’ Ook Leon Maas gelooft nog steeds volledig in het concept. Studenten zijn erg enthousiast. En de positieve spin-off werkt twee kanten op. Enthousiaste hybride docenten nemen hun kennis de klas in, en studenten naar hun bedrijf. Of hybride docenten nu één, twee of vijf jaar actief zijn, je creëert een versterking van de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven én een poule van enthousiaste mensen uit het bedrijfsleven voor het onderwijs. Een win-winsituatie.’