Ferrie Förster, Secretaris Economic Board Zuid-Holland - © TP

30 maart 2023

‘Waarom wachten tot iemand wordt ontslagen?’

Op 15 maart 2023 vonden de Provinciale Statenverkiezingen plaats. In de coalitieakkoorden waaraan nu gewerkt wordt, is aandacht voor de arbeidsmarktvraagstukken − ook wel “human capital” − belangrijk betoogt Ferrie Förster. De secretaris van de Economic Board Zuid-Holland, deelt zijn ervaringen met het opzetten en uitvoeren van de Human Capital Agenda in Zuid-Holland én doet een oproep: ‘We moeten ons veel meer focussen op de begeleiding van werk naar werk’.

Ferrie Förster is sinds november 2022 Secretaris van de Economic Board Zuid-Holland. Daarvoor was hij Projectleider van de Human Capital Agenda binnen de Economic Board Zuid-Holland. Het doel van deze agenda is een veerkrachtige arbeidsmarkt in de provincie. ‘We zijn inmiddels volop bezig met de Human Capital Agenda 2.0. Sinds 2019 zijn er 18 projecten gestart. Zoals “We-IT”, dat als doel heeft 3.000 extra IT’ers op te leiden en “CREST” waarbij 480 extra werknemers in de maritieme en offshore sector worden opgeleid. Dat zijn geen geringe getallen en toch is het lang niet genoeg.’ 

Van werk naar werk
‘De krapte op de arbeidsmarkt groeit’, vervolgt hij. ‘We moeten een tandje bijzetten én op een minder klassieke manier naar de arbeidsmarkt kijken. Vaak wordt gezegd dat er 1.0 tot 1.3 miljoen mensen “langs de kant staan” – over het precieze getal bestaan verschillende lezingen. Duizenden mensen – o.a. bij gemeenten, werkbedrijven en UWV – zijn dagelijks bezig om juist die mensen aan het werk te krijgen. Bovendien is het overgrote gedeelte van deze groep uiterst lastig naar werk te begeleiden. Daar gaan wij als projectteam Human Capital helaas ook niets aan veranderen. Ik pleit ervoor om mensen die in deeltijd werken of flexwerk verrichten te verleiden om meer uren te gaan werken en/of aan de slag te gaan in toekomstbestendige banen.’ Hij licht toe. ‘In de coronatijd schoten maaltijd- en boodschappenbezorgers als paddenstoelen uit de grond. Die dienden toen ook een doel. Maar veel van die werknemers zijn vertrokken voor een beter salaris en werkgarantie. Bovendien: een baan als installateur van zonnepanelen is maatschappelijk veel relevanter en geeft meer voldoening dan pizza’s rondbrengen. Kortom: ik denk dat we meer energie moeten steken in het begeleiden van mensen van werk naar werk, waarom wachten tot iemand geen werk (meer) heeft?’

‘Er moet iets gebeuren’
Het voorbeeld dat Förster benoemt, roept de vraag op of de overheid sturender moet zijn op de arbeidsmarkt. Voor Förster geen uitgemaakte zaak. ‘Ik vind wel dat de Rijksoverheid een visie op de economie van de toekomst moet ontwikkelen. Dat gebeurt nu, maar het is decennialang nauwelijks gebeurd. De arbeidsmarktkrapte is een gevolg van de vergrijzing die we al decennialang zagen aankomen, maar waar we ons onvoldoende op hebben voorbereid. Ik denk dat we moeten vaststellen welke economie, welke beroepen en welke bedrijven we in 2050 willen. Leuk dat veel mensen personal coach worden, maar ik zie liever dat meer mensen een baan zoeken die bijdraagt aan de versnelling van de energietransitie. We komen nu al veel mensen tekort die zonnepanelen en warmtepompen moeten installeren. En de prognoses zijn ook niet hoopgevend: naar schatting daalt de instroom in techniekopleidingen met 18% tot 2030. Er moet iets gebeuren.’

18 projecten
De provincie Zuid-Holland was een belangrijke aanjager van de roadmap naar de Human Capital Agenda. ‘Vier jaar geleden waren er al veel ondernemers die aangaven dat ze grote moeite hadden om goed personeel te vinden. In Zuid-Holland is toen een taskforce onder leiding van Marja van Bijsterveldt aan de slag gegaan met de Human Capital Agenda. De provincie heeft €1 miljoen euro geïnvesteerd om mensen van werk naar werk te begeleiden. Daarmee had ze een belangrijke aanjagende rol. Inmiddels is er via co-financiering een bedrag van €30 miljoen beschikbaar − opgebracht door lokale en regionale overheden, bedrijven en onderwijsinstellingen − waarmee die eerdergenoemde 18 projecten worden gefinancierd.’

Succesfactoren
Wat zijn volgens Förster de factoren die een project succesvol maken? ‘Om te beginnen een scherpe focus op de bredere technische sector. We hebben onlangs alle initiatieven voor het verhogen van de instroom in de techniek geïnventariseerd, dat waren er 236. Het is goed dat daar zo veel energie op zit, maar het zijn er wel een beetje veel. Focussen en bundelen is wat mij betreft daar het devies. Ten tweede richt de agenda zich vooral op werkende volwassenen. Natuurlijk zijn kinderen en jongeren ook belangrijk, maar daar zijn anderen – met name onderwijs – voor. Tot slot, moeten de projecten vraaggestuurd zijn: bij ieder initiatief moet minimaal één werkgever betrokken zijn. Dat garandeert dat er behoefte is aan de oplossing en het zorgt voor draagvlak.’

Één loket
Ferrie Förster constateert dat er gelukkig wel al het nodige wordt geïnvesteerd in het begeleiden van mensen van werk naar werk. ‘Er zijn collectieve regelingen zoals het STAP-budget. Daarnaast zijn er allerlei sectorale regelingen, zoals die van de technische O&O-fondsen. Maar het is belangrijk dat we de drempels voor die regelingen zo laag mogelijk houden. Landelijk lobbyen wij voor langlopende budgetten.’ Als voorbeeld noemt hij “TechMeUp”, gestart in Noord-Holland. ‘Op dit moment moet dat fonds 90% van de aanvragen afwijzen vanwege budgettekort. We hebben veel georganiseerd voor mensen die hun baan al kwijt zijn, maar waar moet je terecht als je je baan líjkt te verliezen? Dan is er een wirwar van instanties en uitvoeringsorganisaties, leerwerkloketen en werkgeversservicepunten waarin veel mensen de weg krijtraken. Wij pleiten voor één loket. Onze inzet in Zuid-Holland is en blijft, ook in deze nieuwe Statenperiode, gericht op een doordacht totaalpakket. Dat betekent naast de Human Capital Agenda ook aandacht voor campussen en het stimuleren van innovatienetwerken. Wij hopen dat de provincie fors blijft investeren in de economie.’