Anne Marie Heij, Koninklijke Metaalunie - ©TP

21 december 2023

Sessie Jaarconferentie - Wanneer gaat de Gouden Poort open?

Op de Jaarconferentie Techniekpact was de Statenzaal van het provinciehuis van Drenthe gereserveerd voor een bijpraatsessie over de Gouden Poort. De belangstelling voor de "grote belofte" uit het Aanvalsplan Techniek dat een jaar geleden werd gelanceerd is dan ook enorm. De Gouden Poort moet uitgroeien tot dé centrale plek voor starters, zij-instromers, nieuwkomers en ervaren vakmensen die een switch naar of binnen de technische sector overwegen. Wat is er al bereikt, wat zijn de plannen? En, wat is de meerwaarde van dit landelijke initiatief boven de vele regionale initiatieven die al volop draaien, maar vooral snakken naar structurele financiering? Anne Marie Heij (Koninklijke Metaalunie) gaf de aanwezige Techniekpactpartners uit alle regio’s van Nederland een update, maar kwam zeker ook om informatie en ervaringen op te halen.

Als eerste benadrukt Heij dat het Aanvalsplan voor een groot deel te danken is aan Techniekpact, waar veel kennis en ervaring wordt gedeeld. 'Natuurlijk is er de urgente maatschappelijke uitdaging van energie, woningmarkt en de zorg', vertelt zij. 'Daar zijn zo veel mensen voor nodig dat het van belang is dat we zo goed mogelijk samenwerken'.  Voor het Aanvalsplan en de Gouden Poort sloegen niet alleen werkgevers en bedrijven in de techniek de handen ineen, maar alle sociale partners, de werkgeversorganisaties en de vakbonden. 'Het gaat erom bewustwording te creëren en om mensen mobiel te maken in hun eigen omgeving', aldus Heij. Het Aanvalsplan Techniek werd begin dit jaar opgenomen in het Actieplan Groene en Digitale Banen van de overheid en sinds kort is er nu ook structureel overleg met het Rijk. Ook dat werkt door in de achterban, bij de opleidingsbedrijven en de O&O-fondsen, waardoor alles meer in beweging komt.

De Gouden poort als langjarig commitment
Het Actieplan Techniek kent drie pijlers met diverse actielijnen (zie afbeelding onderaan deze webpagina). De Gouden Poort, de eerste actie om te zorgen dat meer mensen kiezen voor techniek en er ook blijven, gaf het meeste rumoer bij de lancering van het Actieplan. Zowel in de regio als in andere sectoren: Er zijn al zoveel netwerken en initiatieven. Wat voegt die Gouden Poort toe en hoe gaat dat alles verbinden? Heij benadrukt dat de sector zichzelf moet aanrekenen dat er nog zoveel mensen de techniek verlaten. De enige oplossing daarvoor is samenwerken, met zes sectoren: 'Dat kost tijd. Want hoe vinden we elkaar in die versnippering, hoe krijgen we het overzichtelijk en ook transparant? Daarvoor is een langjarige commitment vereist, dat heb je niet in één keer voor elkaar. We moeten structuren vinden om met die technische arbeidsmarkt om te gaan en de partijen daarin te verbinden. We willen niet van incident naar incident gaan'. Dat laatste werd beloond met applaus uit de zaal.
De Gouden Poort moet volgens Heij vooral een centraal startpunt zijn voor alle mensen in de techniek, waar je geholpen wordt en ook weer terug kunt komen: 'Het draait om skills. Je komt met een set vaardigheden binnen en daarmee kan je naar een andere sector of een ander beroep door ontwikkelen. Ook willen we minder uitval tijdens instroomtrajecten en dat mensen zich langjarig verbinden. We zijn bezig om dat verder te ontwikkelen. De Gouden Poort kan daarnaast de lijntjes van de publieke kant van de arbeidsmarkt naar privaat versterken: WSP’s, Werkloketten en SPT’s. En wil daar ook dienstverlening in gaan aanbieden, bij het contact houden met de zij-instromer of de werkzoekende die de techniek binnen stapt. Daar gaat het vaak al verkeerd. De Gouden Poort wordt ook het gouden vangnet bij het einde van werk of een mismatch.'

'We willen niet van incident naar incident gaan.'

Wat is er 1 jaar na de start al gerealiseerd binnen de Gouden Poort?
Heij geeft aan dat de sociale partners nu in ieder geval positief en constructief samen werken en de O&O-fondsen aangehaakt zijn: 'Als sociale partners delen we veel dezelfde belangen, maar die belangen met elkaar verbinden en er samen voor gaan staan, dat kost tijd'. De technische sector is relatief goed georganiseerd in de opleidingsfondsen, die hebben ook al heel veel activiteiten op het gebied van opleiden en instroom. 'Daar moeten we op inhaken, we beginnen niet vanaf een kale fabrieksvloer. Het is belangrijk dat wat we doen ook verbinden. Door onze activiteiten en de gelden in de O&O-fondsen hebben we ook een deel van onze private inspanning in het actieplan geborgd.' Ook is er al veel beweging bij opleiders in de regio en krijgt de Gouden Poort als actielijn steeds meer vorm. 

Gegarandeerd 10 jaar werkplezier
Op korte termijn, vertelt Heij, kijken we bijvoorbeeld ook naar arbeidsmatchplatforms waarmee al pilots zijn gedaan, zoals in de energiesector. Binnen de Gouden Poort wordt gekeken of het mogelijk is om dat techniekbreed uit te rollen. Door de samenwerking met de verschillende sectoren zou een dergelijk platform beter te modelleren zijn en kan het ook verder ontwikkeld worden met ook opleidingsaanbod.
Op langere termijn voorziet Heij dat de 10-jaar werk- en ontwikkelgarantie, onderdeel van de Gouden Poort, goed uitgerold wordt. Daardoor kunnen werknemers steeds weer terugkomen bij hetzelfde platform als ze willen switchen binnen de techniek of ondersteuning nodig hebben.

Structurele financiering
Uit de zaal komen veel betrokken reacties, vooral over de vraag hoe dit alles zich verbindt naar de regio. Zo ook van Ramona de Lange van Switch naar Techniek, die in twee jaar tijd 116 zij-instromers hebben opgeleid voor de energietransitie in regio Zwolle. Zij spreekt haar wens uit dat de Gouden Poort kijkt naar de bestaande infrastructuur. Zo heeft Switch naar Techniek een mooie samenwerking met het Overijssels vakmanschap, dat zij zien als de "Gouden Poort" van Overijssel. Wat echter ontbreekt is een structurele agenda, met structurele financiering, zodat ze niet van jaar naar jaar gaan. Wat kan de Gouden poort daaraan bijdragen?
Anne Marie Heij benadrukt tot slot dat het niet de bedoeling is om het wiel opnieuw uit te vinden, maar om te verbinden en zichtbaarder te worden naar de arbeidsmarkt toe: 'Wat jullie allemaal in de regio doen moet daar zeker een plaats in krijgen, op een manier die helder is voor iemand die de techniek in wil. Daar ligt de uitdaging.' Over de structurele financiering benadrukt Heij het belang van een goed plan: 'Kijk waar je met die financiering naartoe wilt. Het moet wel wat opleveren, niet dat we weer allerlei andere initiatieven gaan ondersteunen waardoor er nog meer versnippering komt.'

Werk in uitvoering dus voor de Gouden Poort, waarbij Heij tot slot aangeeft dat dit soort ontmoetingen onmisbaar zijn voor het welslagen ervan en dat ze uitkijkt naar een vervolg: 'Er zijn veel goede initiatieven in het land, ook veel "best kept secrets". Laten we die vooral blijven delen.'