Mieke Zijlstra © TP

8 maart 2021

‘Op basis van één gesprek merk je al of iemand past’

De Eindhovense pilot hybride docenten is een verdieping op de bredere tweejarige regionale pilot die begin 2020 startte. In deze verdieping ligt de focus op het verkrijgen van inzicht in hybride docentschap binnen mbo en mkb. Aan het woord zijn projectleider Mieke Zijlstra en haar collega Simone van der Velde. Zij lichten de opbrengsten toe.

‘Scholen weten ons goed en steeds beter te vinden’, opent Simone van der Velde. ‘Als er een vraag vanuit scholen komt, dan kunnen we iemand voorstellen. Samenvattend: het netwerk staat, daar zijn we trots op.’ Mieke Zijlstra beaamt dit. ‘Ik ben ook trots op het netwerk dat we hebben opgebouwd. We hebben nu 50 mensen geplaatst, daarvan willen 4 á 5 een opleiding doen om een lesbevoegdheid te halen en door te groeien in het onderwijs. Er zijn ook ontwikkelpunten. Het koppelen van mensen is de eerste stap, maar bij een langdurige plaatsing komt meer kijken. In onze pilot richtten we ons op hybride docenten die een beperkte hoeveelheid les per week willen geven, 4-8 uur. Soms is dit voor scholen te weinig.’

Oriënteren en proefdraaien
Ook op andere vlakken heeft de Eindhovense pilot nog ambities. ‘De animo bij bedrijven als ASML en TMC is er, zegt Mieke Zijlstra. ‘Voor kleinere bedrijven is het veel lastiger. Als je met tien man zit en iemand gaat een halve of hele dag per week weg, dan heeft dat een aanzienlijke impact op het bedrijf. Wij zien daarnaast veel matches in hbo en wo, minder in het vmbo en het mbo. Covid was ook een spelbreker, daardoor hebben we een aantal plannen niet kunnen realiseren. Zo hadden we het idee van een bustour en gezamenlijke oriëntatiemiddagen.’ Simone van der Velde onderstreept het gemis van fysieke oriëntatiemogelijkheden door corona. ‘Het helpt wanneer hybride docenten nog beter weten waar ze aan beginnen. We zeggen ook altijd: ga eerst proefdraaien. Het moet goed voelen van beide kanten.’ Niettemin is vaak snel duidelijk of iemand uit het bedrijfsleven past bij het onderwijs, stelt Simone van der Velde. ‘Op basis van één gesprek, over beweegredenen en motivatie en over de vragen hoe ze het werken in het onderwijs voor zich zien, merk je al of iemand past.’

Verwachtingsmanagement
Het concept hybride docent is een hot topic, stellen Mieke Zijlstra en Simone van der Velde vast. Maar er is sprake van versnippering concludeert Mieke Zijlstra. ‘Veel mensen zijn ermee bezig, dat betekent veel initiatieven van individuele bedrijven, scholen en allerlei externe partijen. Het is belangrijk om al die ervaringen te verzamelen op één plek en contact te houden met school en bedrijf.’ Simone van der Velde: ‘ook verwachtingsmanagement is cruciaal. Daarom voeren we ook een voorbereidend gesprek waarin we checken welke beelden een kandidaat van het onderwijs heeft. Mensen onderschatten het onderwijs vaak. Er komt veel meer bij kijken dan een lesje afdraaien en een toets nakijken. Het gaat ook om projectbegeleiding, leerdoelen opstellen en een (stage)opdracht geven. Het is het allemaal.’

Volle bak vooruit
Mieke Zijlstra is enthousiast over de meerwaarde van hybride docenten. ‘We gaan door. Belangrijk doel is om meer bedrijven, met name mkb, te laten aanhaken bij de pilot. Ook willen we ons meer richten op vo en mbo. Daar is de bevoegdhedenstructuur anders en is het moeilijker om matches te maken.’ Simone van der Velde:We moeten de kennismaking zo laagdrempelig mogelijk maken. Bevoegdheden halen is in het onderwijs uiteindelijk wel belangrijk. Maar ons “light-model” is een kans om te proeven. Voor scholen is dit ook een fijn instapmodel. Als een hybride docent meer les wil geven en de school heeft die ruimte, dan kan dat natuurlijk. Maar meer dan een dag in de week zie ik niet zo snel gebeuren, het bedrijfsleven zit daar niet op te wachten.’

Faciliteren
Volgens Simone van der Velde en Mieke Zijlstra moet er nog het een en ander gebeuren voordat de hybride docent gemeengoed is. Simone van der Velde: ‘het moet makkelijker te regelen zijn. En iemand moet het betalen, zo simpel is het ook. Veel mensen zien het voordeel voor bedrijven in de professionalisering van medewerkers. Voor sommige bedrijven werkt dit ook zo. Een bedrijf als ASML wil dit graag faciliteren. Het zorgt voor afwisseling in werkzaamheden en voor persoonlijke ontwikkeling van medewerkers. Voor andere bedrijven geldt dat minder: als puntje bij paaltje komt, dan gaat het werk voor.’ Mieke Zijlstra: ‘We moeten de meerwaarde meer inzichtelijk maken voor bedrijven. De mogelijkheden om medewerkers te ontwikkelen, en om potentiële, talentvolle medewerkers te scouten. In de praktijk blijft het ingewikkeld. Als het druk is binnen het bedrijf, kiest een medewerker − al dan niet noodgedwongen − voor het bedrijf.’

Commitment en borging
‘Daarom is commitment van de werkvloer ook heel belangrijk’, gaat Mieke Zijlstra verder. ‘Vaak is dat commitment er wel op directie- en bestuursniveau, maar teammanagers hebben een andere rol en een andere verantwoordelijkheid, de productie moet doordraaien.’ Commitment ziet ze ook graag van de overheid. ‘De overheid zou het makkelijker kunnen maken bijvoorbeeld door te kijken naar het opheffen van belemmerende regels. Denk aan het eenvoudiger maken om een bevoegdheid te halen of detacheringscontracten vrijstellen van btw bijvoorbeeld. En’ voegt ze toe, ‘het is belangrijk om voor structurele borging te zorgen, anders gaan ervaringen opgedaan in dit soort pilots verloren’.

Pilot

Hybride Tech Docenten: samenwerking mbo en mkb
Brainport, Eindhoven
Projectleider: Mieke Zijlstra

Deze pilot is een verdieping op de bredere tweejarige pilot rondom hybride docentschap die in deze regio is gestart begin 2020, bestaande uit een breed scala aan technische bedrijven uit de regio (van groot tot klein) en een brede vertegenwoordiging van het onderwijs (van po tot wo). In de brede pilot ligt de focus op hybride docentschap ‘light’, wat betekent dat medewerkers uit technische bedrijven maximaal 4 tot 8 uur per week lesgeven op een school of onderwijsinstelling in de regio. De hybride docent blijft in dienst bij het bedrijf waar hij of zij werkt en wordt tegen betaling van een maatschappelijk tarief gedetacheerd bij een onderwijsinstelling. De verdiepende pilot richt zich specifiek op het werven van hybride docenten bij mkb bedrijven en het plaatsen van deze hybride docenten bij mbo’s in de regio waar Brainport actief is. Twee matchers, werkzaam bij de lerarenopleiding Fontys, helpen bij de totstandbrenging van een match tussen onderwijs, bedrijfsleven en de hybride docent. Ondanks dat de pilot anders verlopen is door de impact van Corona, is het gelukt om zeven hybride docenten in het mbo te plaatsen, echter wel bijna allemaal afkomstig van niet mkb-bedrijf. Er is desondanks toch veel ervaring opgedaan met hybride docentschap binnen het mbo. De regio Brainport verwacht wanneer de corona-crisis afneemt, er zeker hybride docenten vanuit mkb bij de mbo’s aan de slag gaan.