Meer aandacht voor LOB en beeldvorming is essentieel

De technologiesector omvat een breed spectrum aan beroepen en toekomstmogelijkheden. Toch kiest een relatief laag aandeel leerlingen voor een opleidingsprofiel in deze richting. Dit heeft enerzijds te maken met de enorme variatie in mogelijkheden, maar anderzijds ook door een redelijk stereotiepe beeldvorming over wat techniek is en voor wie het is. Een goed en compleet beeld over hoe interessant en waardevol werken in technologie is én dat technologie voor iedereen is, is essentieel. Met dit in het achterhoofd is het van groot belang om in het onderwijs tijdig te beginnen met loopbaanoriëntatie en leerlingen de tijd te geven om zich een zo goed mogelijk beeld te vormen.

Start vroeger en geef het meer tijd
Uit onderzoek van VHTO is gebleken dat loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) op de middelbare school vaak plaatsvindt tijdens een mentoruur. De mentoruren zijn vaak al vol gepland met andere activiteiten waardoor LOB onvoldoende aandacht kan krijgen. Naast het advies om LOB uit de mentoruren te halen en daar een vast tijdsdeel aan te besteden, is het van belang om vanaf het eerste leerjaar op de middelbare school te beginnen met LOB. Zo hebben leerlingen meer tijd om vakgebieden te verkennen waar ze wellicht in hun eigen omgeving nauwelijks mee in aanraking komen. In het onderzoek van VHTO is naar voren gekomen dat met LOB vaak pas gestart wordt in het leerjaar van de profielkeuze (leerjaar 2 op vmbo, leerjaar 3 op havo en vwo). Gevolg is dat sommige leerlingen daarna maar enkele maanden de tijd hebben om een keuze te maken voor hun profiel. Tevens werd zichtbaar dat er voor leerlingen die al een keuze gemaakt hebben nauwelijks aandacht is in het LOB-traject om hun keuze te toetsen. Het niet doorvragen door een decaan of mentordocent over de achtergrond van de profielkeuze kan stereotiepe keuzes in de hand werken.

Laat alles zien
Onbekend maakt onbemind, dat geldt ook voor technologie. Door gebruik te maken van professionals die een counterstereotype beroep of rol uitoefenen, kunnen alle leerlingen zich een voorstelling maken van hoe het is om te werken in een bepaalde beroep. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het inzetten van vrouwelijke rolmodellen in technische banen. In gesprekken met leerlingen is benadering vanuit growth mindset van belang; met andere woorden talenten kunnen aangeleerd en verder ontwikkeld worden, talent is geen vaststaand feit. Let bij het inzetten van LOB-materiaal bijvoorbeeld op dat er geen genderstereotiepe afbeeldingen worden gebruikt. Bij LOB-testen kunnen stellingen of vragen gaan over talenten. Bijvoorbeeld de stelling: ik ben goed in wiskunde. Dit type stellingen kunnen door meiden (die zich minder talent toedichten dan jongens) negatiever worden ingevuld terwijl dat niet de praktijk hoeft te zijn.

Girls’ Day
Bedrijfsbezoeken waarbij op workshops of opdrachten gegeven worden die passen bij de belevingswereld van leerlingen hebben een positief effect op de interesse-ontwikkeling. Girls’ Day is een jaarlijks terugkerend event voor meiden tussen 10 en 15 jaar om kennis te maken met bedrijven in het werkveld van bèta, techniek en IT. Voor de editie die plaatsvindt op 10 april 2025 kunnen bedrijven en scholen zich nu aanmelden.

Denk aan alle aspecten
De combinatie van laat starten, een korte tijdsperiode en onvoldoende aandacht vanuit meerdere invalshoeken kan eraan bijdragen dat leerlingen onbewust een toekomstige loopbaan in technologie over het hoofd zien. Het belang van vroegtijdig starten en voldoende aandacht voor LOB is essentieel. Met een weloverwogen en goed doordachte profielkeuze sorteren ze voor op een bepaalde keuze in studie of beroep. Aandacht voor aspecten ná die eerste keuze blijft ook belangrijk. Met andere woorden, een keuze is stap één, het zichtbaar zijn van rolmodellen en aandacht voor het werven van medewerkers en een uitnodigende werkomgeving voor alle medewerkers mag zeker niet vergeten worden.